Page Text
________________
८
તા. ૦૨-૧૦-૯૪, રવિવાર.
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માએ જગતના જીવમાત્રને સમ્યક્ પ્રબોધ કરાવવા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરી છે.
મહાપુરુષોની દૃષ્ટિએ બીજા ધર્મોની પાસે સ્યાદ્વાદ નથી, માટે જ બધે ગૂંચવાડો ઊભો થાય છે; જ્યારે આપણે સ્યાદ્વાદના કારણે જ સાચાં તત્ત્વોને જાણી શકીએ છીએ. કોઈ પણ જીવને સ્વયં આરાધના કરવી હોય, તેણે પૂર્ણ સુખને મેળવવું હોય તો તેના માટે જવાબદાર તત્ત્વો કયાં, પાયાગત વાતો કંઈ, વગેરે જાણવું જરૂરી છે, અને તેના માટે સ્યાદ્વાદને સમજવો અતિ જરૂરી છે. તેના વગર મૂંઝવણ થશે. માટે જ ઇતર ધર્મવાળાને સ્યાદ્વાદ વગર સચોટ સમાધાન આપવામાં મુશ્કેલી થાય છે, જ્યારે આપણે આ જ કારણે સચોટ જવાબ-સમાધાન આપી શકીએ છીએ.
અધ્યાત્મક્ષેત્રે સ્યાદ્વાદ. નિશ્ચયનય-વ્યવહારનયઃ ઉપાદાનવાદ-નિમિત્તવાદ.
જેમ પુછાય કે અનંતકાળથી આપણે દુઃખમાં સબડીએ છીએ તેનું કારણ શું ? તો તેના જવાબ માટે આપણી પાસે અધ્યાત્મના ક્ષેત્રમાં નિશ્ચયનય અને વ્યવહારનય છે. દા.ત. આત્મા અનંત કાળથી દુઃખી કેમ છે ? સુખી ન થવાનું કારણ શું? નિશ્ચયનય કહેશે કે આત્મા પોતે જ તેમાં કારણભૂત છે. તમારાં સુખ-દુઃખ તમારા હાથમાં જ છે. જે કાંઈ સુખ-દુઃખની જીવનમાં હારમાળા છે તે સ્વયંસર્જિત છે, કોઈ બીજાએ ઊભી કરેલ નથી; છતાં આપણે બીજાને નિમિત્ત માનીએ છીએ. જેમ કે ધંધામાં તમને તકલીફ આવે તો કહો કે ભાગીદાર લુચ્ચો છે. વળી કહે છે કે જીવનમાં સુખ કેવી રીતે રહે ? કારણ પત્ની કજિયાળી છે. જે નિમિત્તથી દુઃખ ઊભું થાય તેના ૫૨ જ જવાબદારી મૂકો છો ને ? ત્યારે નિશ્ચયનય કહેશે કે આ બધા અભિપ્રાય ખોટા છે. કોઇ પણ દુઃખને મન પર લેવું કે ન લેવું તે તમારા હાથની વાત છે. તમે અંદરથી તૈયાર રહો તો કોઈની તાકાત નથી કે તમને દુઃખી કરી શકે. આના માટે સારામાં સારું દૃષ્ટાંત ભગવાન મહાવીરનું આવે છે.
દીક્ષા લીધા પછી પ્રભુએ સાડા બાર વર્ષ સુધી ઘોર તપસ્યા કરી. તેમાં બાહ્ય પરિષહો ઘણા હતા, પરંતુ તેથી કાંઈ તેઓ દુઃખી નહોતા થયા, પૂરા સુખમાં મહાલતા હતા. સાચા
*
**
૯૮
અનેકાંતવાદ
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |