Jain Darshan ane Sankhya Yogma Gyan Darshan Vicharna

SR No.: 005851
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala
Publication Year: 1994
Total Pages: 222
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 130

18.
19.
20.
21.
22.
જૈનદર્શન અને સાંખ્યયોગમાં જ્ઞાન અને (બોધરૂપ) દર્શન = ૧૧૦ तिशयवाग्बुद्धिसम्पन्नैर्गणधरैर्दृब्धं तदङ्गप्रविष्टम् । गणधरानन्तर्यादिभिस्त्वत्यन्तविशुद्धागमैः परमप्रकृष्टवाङ्मतिबुद्धिशक्तिभिराचार्यैः कालसंहननायुर्दोषादल्पशक्तीनां शिष्याणामनुग्रहाय यत् प्रोक्तं तदङ्गबाह्यमिति । तत्त्वार्थभाष्य 1/20.
याई मिच्छादिट्ठिस्स मिच्छत्तपरिग्गहियाई मिच्छसुयं, एयाणि चेव सम्मदिट्ठिस्स सम्मत्तपरिग्गहियाई सम्मसुयं । नंदिसूत्र - 72. रूपिष्यैव द्रव्येष्ववधिज्ञानस्य विषयनिर्बन्धो भवति, असर्वपर्यायेषु । तत्त्वार्थभाष्य 1/28.
तत्त्वार्थराजवार्तिक 1/ 22.
द्विविधोऽवधिः। तत्र भवप्रत्ययो नारकदेवानाम् । यथोक्तनिमित्तः षड्विकल्पः शेषाणाम् । तत्त्वार्थसूत्र 1/21-23.
तस्य मनसः पर्यायाः परिणामविशेषाः मनःपर्यायाः, मनसि वा पर्यायाः, तेषु मनःपर्यायेषु यज्ज्ञानं तन्मन: पर्यायज्ञानमिति । तत्त्वार्थसूत्र सिद्धसेनगणिटीका
1/24.
23-24. मन: पर्यायज्ञानमिति । मनो द्विविधं द्रव्यमनो भावमनश्च तत्र द्रव्यमनो मनोवर्गणा, भावमनस्तु ता एव वर्गणा जीवेन गृहीताः सत्यो मन्यमानाश्चिन्त्यमाना 'भावमत्रोऽभिधीयते । तत्रेह भावमनः परिगृह्यते, तस्य भावमनसः पर्यायास्ते चैवंविधा: - यदा कश्चिदेवं चिन्तयेत् किंस्वभाव आत्मा ? ज्ञानस्वभावो मूर्त:कर्ता सुखादीनामनुभविता इत्यादयो ज्ञेयविषयाध्यवसायाः परगतास्तेषु यज्ज्ञानं तेषां वा यज्ज्ञानं तन्मन: पर्यायज्ञानम् । तानेव मनःपर्यायान् परमार्थतः समवबुध्यते, बाह्यांस्त्वनुमानादेवेत्यसौ तन्मनःपर्यायज्ञानम् । तत्त्वार्थसूत्र सिद्धसेनगणिटीका 1/10
મનના પર્યાય ઉપરથી બાહ્યવિષયનું અનુમાન થાય છે એ મત જિનભદ્રના વિશેષાવશ્યકભાષ્યમાં સ્વીકારાયેલો છે. તેઓ કહે છે -
" दव्वमणोपज्जाए जाणइ पासइ य तग्गएणन्ते
तेणावभासिए उण जाणइ बज्झेणुमाणेणं ॥"
નંદીચૂર્ણિમાં પણ આવો મત છે. ત્યાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે “मणियत्थं पुण पच्चक्खं णो पेक्खइ, जेण मणणं मुत्तममुत्तं वा, सो य छउमत्थो तं अणुमाणतो पेक्खर त्ति. पृ. 16 बी खायार्य हेमचंद्र पाए। आा भतने अनुसरे छे. प्रभा शमीमांसा - 1 / 18. खानाथी सयुं કેટલાક આચાર્યો મનઃપર્યાયજ્ઞાની ચિંત્યમાન બાહ્ય પદાર્થનું પ્રત્યક્ષ કરે