Avidyavichar

SR No.: 005850
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala
Publication Year: 2001
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 51

३६
२४. न हि ज्ञाते क्वचिदपि न जानामीति धीरस्ति । न्यायामृत, पृ. ३०१
न च तर्हि ज्ञातेऽपि तत्राज्ञात इति व्यवहारापत्तिः । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
२५. तादृग्व्यवहारे आवरणशक्तिमदज्ञानस्य कारणत्वेन तदावरणशक्त्यभावादेय ईदृग्व्यवहारानापत्तेः । यथा चैतत् तथोपपादयिष्यते । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४ २१. चैतन्याविद्यासम्बन्धेऽतिव्याप्तिश्च । न्यायामृत, पृ. ३०१
શાંકર વેદાન્તમાં અવિદ્યાવિયાર
न चाविद्याचैतन्यसम्बन्धेऽतिव्याप्तिः । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४ २७. साक्षाज्ज्ञाननिवर्त्यत्वस्य विवक्षितत्वात् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४ २८. तस्याप्यविद्यात्मकत्वाद्वा । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
स्वरूपमेव सम्बन्ध इति भावः । लघुचन्द्रिका, पृ. ५४४ २७. साक्षाज्ज्ञाननिवर्त्यत्वविवक्षायां चानादिपदवैयर्थ्यम् । न्यायामृत, पृ. ३०१ न च विशेषणान्तरवैयर्थ्यम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
३०.
अनादिपदस्योत्तरज्ञाननिवर्त्ये पूर्वज्ञाने भावपदस्य ज्ञानप्रागभावे... अतिव्याप्तिवारकत्वेन सार्थकत्वात् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
३१. ज्ञानजन्यकार्य प्रागभावे चातिव्याप्तिवारकत्वेन सार्थकृत्वात् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
३२. ज्ञानत्वेन साक्षात् तन्निवर्त्यत्वं तु भवति लक्षणान्तरम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४
33. कल्पितत्वमात्रं हि न दोषजन्यधीमात्रशरीरत्वे सादित्वे वा तन्त्रम् । किन्तु प्रतिभासकल्पकसमानकालीनकल्पकवत्त्वं... तन्त्रम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४ ।
३४. न्यायामृततरङ्गिणी, पृ. २२५
३५. अविद्याविषयकाविद्यावृत्तेः प्रलयादावस्वीकारान्नाविद्यायां तदिति भावः । लघुचन्द्रिका, पृ. ५५४ 39. विवरण, विजयनगर सं., पृ. २१० । लघुचन्द्रिका, पृ. ७८३
३७. द्वितीये तु नैका वृत्तिः सर्वविषयिका, किंतु भविष्येष्वनुमितिः, भूतेषु स्मृतिः, विद्यमानेषु प्रत्यक्षरूपा । लघुचन्द्रिका, पृ. ७८३
પ્રલય પછી સૃષ્ટિના પ્રારંભે જીવ પ્રલયંદશામાં અનુભવાયેલ અવિદ્યા(અજ્ઞાન)નું સ્મરણ કરતો નથી. પ્રલય પછીની દશામાં જીવને અજ્ઞાનસ્મરણ થતું નથી તેથી પ્રલયદશામાં અજ્ઞાનવિષયક સંસ્કાર અને સંસ્કારનો જનક જન્ય અનુભવ સ્વીકારવાની જરૂર નથી. સુષોત્થિત પુરુષને સુષુપ્તિકાળે અનુભવાયેલ અજ્ઞાનનું સ્મરણ થાય છે એ હકીક્ત સર્વાનુભવસિદ્ધ છે તેથી સુષુપ્તિકાળે અવિધાવિષયક જન્ય અવિદ્યાવૃત્તિનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો છે. સુષુપ્તિકાળે અવિદ્યાના જન્ય અનુભવથી સંસ્કાર થાય છે અને સંસ્કારથી સુષ્ઠોત્થિત પુરુષને સુષુપ્તિકાળે અનુભવેલી અવિધાનું સ્મરણ થાય છે. ३८. सादिकल्पकवत्त्वं... तन्त्रम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४-५४५
›
३७. विद्याऽनिवृत्त्यप्रयुक्तनिवृत्तिप्रतियोगित्वं... तन्त्रम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४४-५४५ ४०. प्रागभावप्रतियोगित्वं वा तन्त्रम् । न च तत् प्रकृतेऽस्ति । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५४५
४१. ननु कल्पितस्य दोषजन्यत्वं नियतम् इति चेत् तर्हि परमार्थस्यापि गुणजन्यत्वं नियतमिति तव तद्विरहान्नित्यमात्रविलोपप्रसङ्गः । अद्वैतदीपिका, द्वि. प. (द्वितीय परिच्छेद), पृ. १२२