Acharang Sutram Pratham Shrutskandh

SR No.: 005843
Original Sutra Author: N/A
Author: Vikramsenvijay
Publisher: Bhuvan Bhadrankar Sahitya Prachar Kendra
Total Pages: 372
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_acharang
File Size: 9 MB

Page 314

अष्टम उद्देशकः પહેલાના ઉદ્દેશાઓમાં બતાવ્યું કે રોગાદિ થયા હોય ત્યારે ભક્તપરિજ્ઞા, ઈગિત અને પાદપોપગમનરૂપ ત્રિવિધ મરણમાંથી કોઈ મરણનો સ્વીકાર કરવો જોઈયે, હવે આ ઉદ્દેશામાં રોગાદિ વગર પણ કાલપર્યાયથી આવેલા ત્રિવિધ મરણનું વિધાન બતાવે છે.
___ पहले उद्देशकों में बताया गया है कि रोगादि के होने पर भक्तपरिज्ञा, इंगित और पादपोपगमन रूप त्रिविध मरण में से किसी मरण को स्वीकार करना चाहिए । इस आठवें उद्देशक में रोगादि के बिना ही काल पर्याय से आये हुए त्रिविध मरण का विधान बताया जाता है :
अनन्तरं रोगादिसंभवे उद्यतमरणविधानमुक्तं इह तु तदेवानुपूर्विविहारिणामुच्यतेअणुपुव्वेण विमोहाई, जाइं धीरा समासज्ज । वसुमन्तो मइमन्तो, सव्वं नचा अणेलिसं ॥१॥ दुविहंपि विइत्ता णं, बुद्धा धम्मस्स पारगा। अणुपुब्बीइ संखाए, आरंभाओ (य) (कम्मुणाओ) तिउट्टइ ॥२॥ कसाए पयणू किच्चा, अप्पाहारे तितिक्खए । अह भिक्खू गिलाइजा, आहारस्सेव अन्तियं ॥३॥
जीवियं नाभिकंखिजा, मरणं नोवि पत्थए । . दुहओऽवि न सजिजा; जिवीए मरणे तहा ॥४॥ ·५.
आनुपूर्व्या विमोहानि यानि - भक्तपरिज्ञेङ्गितमरणपादपोपगमनानि समासाद्य धीरा वसुमन्तः संयमिनो मतिमन्तः सर्व-कृत्याकृत्यं ज्ञात्वाऽअनीदृशं समाधिमनुपालयेत् ॥ १ ॥ किंच-द्विविधमपि बाह्यान्तरभेदभिन्नतपो विदित्वाआसेव्य यद्वा बाह्यं-शरीरोपकरणादि आभ्यन्तरं-रागादि त्यक्त्वा बुद्धा धर्मस्य पारगा आनुपूर्व्या मरणकालं संख्याय - ज्ञात्वा आरम्भतश्च शरीरधारणायाऽनपानाद्यन्वेषणात्मकात् त्रुट्यति पाठान्तरं - 'कम्मुणाओ तिउट्टई' सुगमम् ॥ २ ॥ स चाऽभ्युद्यतमरणाय संलेखनां कुर्वन् प्रधानभूतां भावसंलेखनां कुर्यादित्येतद्दर्शयितुमाह.. कषायान् प्रतनून् कृत्वा अल्पाहारस्तितिक्षते । अथ भिक्षुग्लयित्, आहारस्यैवान्तिकं पर्यवसानं व्रजेद्, समीपं वा न व्रजेत्, तथाहि - क्षणे मूर्छन्नाहारस्यैवान्तिकं - पर्यवसानं व्रजेदिति संलेखनाक्रम विहायाशनं विदध्यादित्यर्थः, यदिवा ग्लानतामुपगतः सन्नाहारस्यान्तिक-समीपं न व्रजेत् ॥ ३ ॥ किंच तत्र संलेखनायां व्यवस्थितः सर्वदा वा जीवितं नाभिकाङ्केत्, मरणं नाऽपि प्रार्थयेत् । उभयतोऽपि न सजेत् जीविते मरणे तथा ॥ ४ ॥
श्री आचारांग सूत्र 999190990/90/96990/999969D90%99%96%96%9( २९१)