________________
त्र. विमोक्षनामक अष्टम अध्ययन
प्रथम उद्देशकः* છઠ્ઠા અધ્યયન બાદ સાતમું અધ્યયન હોવું જોઈએ, તે અધ્યયનું નામ “મહાપરિજ્ઞા' છે તેના સાત ઉદ્દેશા છે પરંતુ આ અધ્યયન લુચ્છિન્ન-નાશ થયેલ છે. એટલે હવે આઠમા અધ્યયનો પ્રારંભ થાય છે આ અધ્યયનું નામ “વિમોક્ષ છે. છઠ્ઠા અધ્યયનમાં કહ્યું કે મોક્ષાર્થી પુરૂષે સ્વયંના શરીર-ઉપકરણ આદિથી મમત્વ-મમતા હટાવીને નિઃસંગ થઈને વિચરવું જોઈએ. આવું પરમ વીરપુરૂષ જ કરી શકે છે અને તેને સમ્યગુ નિર્વાણની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી જ આ અધ્યયનમાં સમ્યગુનિર્વાણનું વર્ણન કરાય છે. - छठे अध्ययन के बाद सातवें अध्ययन का वर्णन किया जाना चाहिए । सातवे अध्ययन का नाम 'महापरिज्ञा' है । इसके सात उद्देशक हैं किन्तु यह अध्ययन व्युच्छिन्न हो गया है । इसलिए अब आठवाँ अध्ययन प्रारम्भ किया जाता है । इस अध्ययन का नाम 'विमोक्ष' है । छठे अध्ययन में कहा गया है कि मोक्षार्थी पुरुष को अपने शरीर उपकरण आदि मे ममत्व हटा कर निःसङ्ग होकर विहरना चाहिए। ऐसा परम धीर पुरुष ही कर सकता है और उसे सम्यग् निर्माण की प्राप्ति होती है । अतः इस अध्ययन में सम्यग् निर्माण का वर्णन किया जाता है :
अनन्तरसूत्रे शरीरादिविधूननेन निःसङ्गताऽभिहिता । सा च दर्शनशुद्धौ सत्यां साफल्यमनुभवतीत्यत्र सैव दर्शनशुद्धिः प्रतिपाद्यते -
से बेमि संमणुण्णस्स वा असमणुण्णस्स वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा णो पाएजा . णो णिमंतिज्जा णो कुज्जा वेयावडियं परं आढायमाणे
त्ति बेमि ॥ १९७ ॥ -सोऽहं ब्रवीमि समनोज्ञाय - समनोज्ञो दृष्टितो लिङ्गतो न तु भोजनादिभिस्तस्मै, असमनोज्ञाय वा शाक्यादिभ्यो वा अशनं वा पानं वा खादिमं वा स्वादिमं वा वस्त्रं वा पतद्ग्रहं वा कम्बलं वा पायपुञ्छनं वा नो प्रदद्यात् नो निमन्त्रयेत् न कुर्याद् कैयावृत्यं परम् - अत्यर्थम् आद्रियमाणः आदरवान् न कुर्यादुक्तरूपम् इत्यर्थः ॥ १९७ ॥
अन्वयार्थ :- से बेमि - ई ई छु : परं - मतिशय आढायमाणे - ४२वो
श्री आचासंग सूत्र 999999999999999199196196%96%96%96%9(२४३)
