Page Text
________________
द्वारा संसारे - संसा२नो परिणाए भवइ - त्या थाय छ भने संसयं - संशयने अपरियाणओ - in y३१॥ द्वा२. संसारे - संसा२नो अपरिणाए भवइ - ત્યાગ થતો નથી.
ભાવાર્થ :- સંશય ર પ્રકારના છે, અર્થસંશય અને અનર્થસંશય, મોક્ષ અને મોક્ષનો ઉપાય અર્થ છે, મોક્ષ પરમપદ કહેલ છે. જેથી તેમાં સંશય નથી થતો, મોક્ષના ઉપાયમાં સંશય થઈ શકે છે તો પણ મનુષ્યની તેમાં પ્રવૃત્તિ થાય છે કારણ કે પદાર્થનો સંશય પણ પ્રવૃત્તિના કારણરૂપ હોય છે. સંસાર અને તેનું કારણ અનર્થ છે, તેના સંશયથી પણ તેનાથી નિવૃત્તિ થાય છે કારણ કે અનર્થના સંશય પણ નિવૃત્તિનું કારણ હોય છે અતઃ જે મનુષ્ય અર્થ-અનર્થના સંશયને જાણે છે તેની હેય એટલે ત્યાગવા યોગ્ય પદાર્થથી નિવૃત્તિ અને ઉપાદેય એટલે ગ્રહણ કરવા યોગ્ય પદાર્થમાં પ્રવૃત્તિ થઈ શકે છે અને જેણે અર્થ-અનર્થનો સંશય નથી હોતો તેની હેય-ઉપાદેયમાં નિવૃત્તિ અને प्रवृत्ति थती नथी. ॥ १४ ॥
___ भावार्थ :- संशय दो प्रकार का है, अर्थसंशय और अनर्थसंशय । मोक्ष और मोक्ष का उपाय अर्थ है। मोक्ष परमपद कहा गया है अतः उसमें संशय नहीं हो सकता । मोक्ष के उपाय में संशय हो सकता है फिर भी मनुष्य की उसमें प्रवृत्ति होती है क्योंकि पदार्थ का संशय भी प्रवृत्ति का कारण होता है । संसार और उसका कारण अनर्थ है उनके संशय से भी उनसे निवृत्ति होती है क्योंकि अनर्थ का संशय भी निवृत्ति का कारण होता है । अतः जो मनुष्य अर्थ और अनर्थ के संशय को जानता है उसकी हेय यानी त्यागने योग्य पदार्थ से निवृत्ति
और उपादेय यानी ग्रहण करने योग्य पदार्थ में प्रवृत्ति हो सकती है और जिसको अर्थ अनर्थ का संशय नहीं होता उसकी हेय और उपादेय में निवृत्ति और प्रवृत्ति नहीं हो सकती है ॥ १४३ ॥ कुतः पुनरेतन्निश्चीयते ? संसारपरिज्ञानकार्यविरत्युपलब्धः । तत्र सर्वविरतिप्रतिष्ठां विरतिं निर्दिदिक्षुराह -
जे छेए से सागारियं ण सेवए, कट्ट एवमवियाणओ बिइया मंदस्स बालया, लद्धा हुरत्था पडिलेहाए आगमित्ता आणविज्जा अणासेवणयाए
त्ति बेमि ॥ १४४ ॥ यश्छेकः स मैथुनं न सेवते, कृत्वा एवम्- अकार्यम् अविज्ञापयतो द्वितीया मन्दस्य बालता, नागार्जुनीयास्तु पठन्ति - 'जे खलु विसए सेवई सेवित्ता वा नालोएइ परेण वा पुट्ठो निण्हवइ अहवा तं परं सएण वा दोसेण पाविट्ठपरेण वा दोसेण उवलिंपिज्जति, सुगमम् । यद्येवं ततः किं कुर्यात् ? आह-लब्धानप्यर्थान् चित्ताब्दहिः कुर्यात् । यदि वा तद्विपाकद्वारेण- प्रत्युपेक्ष्य तत आगम्य-ज्ञात्वा 'मूलमेयमहम्मस्स महादोससमुस्सयं' इत्यादि परान् आज्ञापयेत् अनासेवनतयेति ब्रवीमि ॥१४४॥
(१६२ )OTOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO | श्री आचारांग सूत्र
| SR No. | 005843 |
| Book Title | Acharang Sutram Pratham Shrutskandh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vikramsenvijay |
| Publisher | Bhuvan Bhadrankar Sahitya Prachar Kendra |
| Publication Year | |
| Total Pages | 372 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_acharang |
| File Size | 9 MB |