________________
तृतीय उद्देशकः
किंच
प्राणिनां प्राणान् न समारभेथा इत्यनन्तरोक्तम् । इह तु तदेव चारित्रं सन्धिरित्युच्यते । संधि लोयस्स जाणित्ता, आयओ बहिया पास, तम्हा ण हंता ण विघायए, जमिणं अण्णमण्णवितिगिच्छाए पडिलेहाए ण करेइ पावं कम्मं, किं
तत्थ मुणी कारणं सिया ? ॥ ११५ ॥
सन्धि - कर्मविवररूपं चारित्रावसरं । लोकस्य लोके वा ज्ञात्वा न प्रमादः श्रेयान् । आत्मनो यत् सुखप्रियत्वमसुखाग्रियत्वं तत् बहिः पश्य । तस्मात् न हन्ता स्यात्, न विघातयेत् । यदिदं अन्योन्यविचिकित्सया - परस्पराऽऽशङ्कातो लज्जातो वा प्रत्युपेक्ष्य न करोति पापं कर्म, किं तत्रपापकर्माऽकरणे मुनिः - मुनित्वं कारणं स्यात् ? अर्थान्न स्यादिति ॥११५॥
अन्वयार्थ ः- लोयस्स - सोऽनी संधि - संधिने भेटले संसारमा अवसरने जाणित्ता - भशीने प्रभाह न वो भेध्ये. बहिया - सायसाथी बुद्धा प्राशियोने पाए। आयओ - आपसी भाई६ ४ सुख प्रिय छे. आ प्रमाणे पास- समभवं भेये, तम्हा भेटले ण हंता - झोप प्राशीने न भारवा भेध्ये जने णं विघायए - श्रीभजो द्वारा पए। प्राशियोने न भरावा भेध्ये जं - ४ अण्णमण्णवितिगिच्छाएं - परस्परनी शंाने पडिलेहाए - इणं पावं कम्मं - भेने खावुं पाप अर्थ ण करेइ - नथी ४२ता, किं - शुं तत्थ - तेमां मुणी - भुनिपशुं कारणं सिया - ते २ छे ? नथी, धर्म आत्मसाक्षी छे, પરદ્રોહવિરતિ એ જ મુનિપણું છે.
-
ભાવાર્થ :- મનુષ્ય ભવ – ઉત્તમકુલ - ધર્મશ્રવણ આદિ દુર્લભ અંગોને પ્રાપ્ત કરી વિવેકી પુરૂષોએ આત્મ કલ્યાણ તરફથી પ્રવૃત્તિ કરવામાં થોડો પણ પ્રમાદ ન કરવો જોઈયે. બધા પ્રાણી સુખના અભિલાષી હોય છે જેથી કોઈ પણ પ્રાણીનો વધ ન કરવો જોઈયે અને તેઓને દુઃખ ન આપવું જોઈયે જે ભાવપૂર્વક સંયમનું પાલન કરે છે તે જ સાચો મુનિ છે. બીજા ન દેખતાં પાપ ન કરે, છતાં વિરતિનો ભાવ ન હોય તો भुनिपतुं नथी. भाटे हिंसाहिनी विरतिनो भाव टडाववो, वधावो ॥ ११५ ॥
ન
(१२०० श्री आचारांग सूत्र
