________________
લઘુ શાંતિ સ્તવ સૂત્ર
૬૫
અતિશયોનું ધ્યાન એક ઊંચુ આલંબન બની શકે છે. આથી જ અહીં સ્તવકારે પણ શાંતિનાથ ભગવાન સાથે એક સંબંધ જોડવા સમગ્ર અતિશયોરૂપ મહાસંપત્તિથી યુક્ત એવું વિશેષણ વાપરી પ્રભુને નમસ્કાર કર્યો છે.
૮ શીય - પ્રશંસાને યોગ્ય (એવા શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનને મારો નમસ્કાર થાઓ.)
જેનું જીવન ગુણોથી સમૃદ્ધ હોય તે જ વ્યક્તિ પ્રશંસાને યોગ્ય થઈ શકે છે. જગતના જીવોમાં સ્વપ્રશંસાની ભૂખ હોય છે, પરંતુ ગુણસમૃદ્ધિ નથી હોતી. વળી, ક્યાંક પ્રશંસાપાત્ર બને એવો એકાદ ગુણ હોય તો બીજા અનેક દોષો હોય છે. તેથી પ્રાય: કરીને તેમાંના કોઈનું સંપૂર્ણ વ્યક્તિત્વ પ્રશંસાપાત્ર બની શકતું નથી. જ્યારે શાંતિનાથ ભગવાનનું વ્યક્તિત્વ અત્યંત પ્રશંસનીય હતું. અનેક ભવોની સાધનાના પરિણામે તેઓ અનેક ગુણોથી સહકૃત ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યના ભોક્તા હતા. તે પુણ્યના પ્રભાવે જ તેઓશ્રી ચક્રવર્તી બની પખંડના ભોક્તા બન્યા હતા. નવનિધાન તેમના ચરણોમાં આળોટતા હતા, ચૌદ રત્નો તેમની સેવામાં હરપળે હાજર રહેતા, લાખો સમર્પિત સ્ત્રીઓના તે સ્વામી હતા. આમ પાંચે ઇન્દ્રિયોને અનુકૂળ એવી સર્વ સામગ્રીનો ઉપભોગ કરવા છતાં પ્રભુને ક્યાંય રાગનો અંશ પણ સ્પર્યો નહોતો, ઉત્કૃષ્ટ ભોગો વચ્ચે પણ પ્રભુનો વૈરાગ્ય ઝળહળતો હતો. તેઓ હજારો રાજાના અધિપતિ હતા, કરોડોનું સૈન્ય તેમની સુરક્ષા માટે સજ્જ હતું. અનેક માનવો તો ઠીક દેવો પણ તેમના દાસ હતા. તેમનું રૂપ, લાવણ્ય, શરીરની વિશેષતા આદિ માટે તો શું કહેવાનું હોય, માન અને મદ ઉપજાવે તેવી આ સર્વ સામગ્રી હોવા છતાં પ્રભુની વાણી, વર્તન કે વ્યવહારમાં ક્યાંય ગર્વનું નામ નિશાન દેખાતું નહોતું. આટલી સત્તાના સ્વામી હોવા છતાં ક્યાંય ઉદ્ધતાઈ તો નહોતી; પરંતુ તેમનો વ્યવહાર સર્વત્ર નમ્રતાભર્યો રહેતો. પ્રભુ. જન્મ્યા ત્યારથી નિર્મળ એવા મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાનના સ્વામી હતા, છતાં તેઓમાં ક્યાંય ઉત્સુકતા કે ઉછાંછળાપણું નહોતું. સર્વ પ્રસંગોમાં તેમની ગંભીરતા સ્પષ્ટ જણાઈ આવતી હતી. પ્રભુને ક્યાંય રાગ નહોતો, ક્યાંય પ્રભુને લાગણી કે આસક્તિ નહોતી, કોઈના પ્રત્યે મમતાનો ભાવ નહોતો; છતાં પ્રભુ ક્યારેય કોઈની પણ સાથે કોઈપણ પ્રકારનું ઔચિત્ય ચૂક્યા ન હતા. રાગ કે મમતા વિના સર્વને સંતોષ થાય તેવો વ્યવહાર કરવો અતિ મુશ્કેલ છે છતાં પ્રભુ બધો જ વ્યવહાર સહજ ભાવે કરતાં હતા.
લૌકિક હોય કે લોકોત્તર, ઔદયિક હોય કે ક્ષાયોપથમિક સર્વ ગુણોની