________________
લઘુ શાંતિ તવ સૂત્ર
પંપ
આ સ્તોત્રની રચના કરી હતી. આથી જ પ્રારંભની આ ગાથામાં તેઓશ્રી કહે છે કે સ્તુતિ કરનારની શાંતિ માટે હું શાંતિનાથ ભગવાનની સ્તવના કરું છું.
આમ આ સ્તવની રચના થઈ ત્યારે તેનું તત્કાળ અને મુખ્ય પ્રયોજન ઉપદ્રવ શમનનું હતું અને આજે પણ તે જ છે, તોપણ આ સ્તવની એ તાકાત છે કે જ્યારે પણ સાધક આ સ્તવના માધ્યમે શાંતિનાથ ભગવાનની સ્તવના કરે છે, ત્યારે બાહ્ય ઉપદ્રવો સાથે તેના કષાય કે કર્મના હુમલારૂપ આંતરિક ઉપદ્રવો પણ શમી જાય છે અને સુખશાંતિનો અનુભવ કરતો તે સાધક છેક પરમ સુખ અને શાંતિના ધામરૂપ મોક્ષને પણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આ રીતે આ પદ દ્વારા પરમ પૂજ્ય માનદેવસૂરીશ્વરજી મહારાજાની શ્રીસંઘને પરમ શાંતિ પ્રદાન કરવાની ઉત્તમોત્તમ ભાવના ઘોતિત થાય છે.
શાન્તિ-નિમિત્ત (શાન્તિ) ત્રિપઃ સ્તોમિ - હું શાંતિ કરવામાં નિમિત્તભૂત એવા શાંતિનાથ ભગવાનની મત્રપદો દ્વારા સ્તુતિ કરું છું.
શાંતિની પ્રાપ્તિમાં નિમિત્તકારણ શાંતિનાથ ભગવાન છે. જો કે સૌ કોઈ જીવો પોતાના શુભભાવથી શાંતિ પામે છે; તોપણ આ શુભભાવને પ્રગટ કરવામાં કોઈક નિમિત્ત પણ ચોક્કસ કાર્ય કરે છે. શાંતિનાથ ભગવાનનું સ્મરણ, વંદન, પૂજા આદિ સાધકને શુભભાવનું પુષ્ટ આલંબન પૂરું પાડે છે, માટે શાંતિનાથ ભગવાન શાંતિના નિમિત્ત કહેવાય છે. એ
આવા શાંતિનાથ ભગવાનની મંત્રપદો વડે હું સ્તુતિ કરું છું. શાંતિનાથ ભગવાનની સ્તુતિ પણ અહીં સ્તવકારે સામાન્ય શબ્દોથી નથી કરી; પરંતુ શાસ્ત્રોનું અવગાહન કરી, આ સ્તવ માટે યોગ્ય મંત્રોનું સંશોધન કરી, મંત્રગર્ભિત પદો વડે કરી છે. મંત્રો એટલે શબ્દોની એક વિશિષ્ટ રચના, એક પાઠસિદ્ધ શક્તિ કે જે દેવાધિષ્ઠિત હોય છે.
જિજ્ઞાસા સામાન્ય શબ્દોથી પણ શાંતિનાથ ભગવાનની સ્તવના થઈ શકતી હતી. છતાં અહીં સ્તવકાર મંત્રગર્ભિત પદો વડે સ્તવના શા માટે કરી ?.
તૃપ્તિ : પ.પૂ. માનદેવસૂરીશ્વરજી મહારાજે વ્યંતરથી કરાયેલા ઉપદ્રવના શમન માટે આ સ્તવની રચના કરી હતી અને દૈવિક ઉપદ્રવો દૈવિક શક્તિથી જ શમે છે, તેથી પ.પૂ. માનદેવસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ તે ઉપદ્રવને શમાવવા આગમ ગ્રંથોનું દોહન કરી, જે મંત્રોના ઉચ્ચારણથી જયા-વિજયા જેવી દેવીઓ પ્રત્યક્ષ થઈ ઉપદ્રવનું શમન કરે તેવા શક્તિશાળી દેવાધિષ્ઠિત મંત્રો શોધી, તે મંત્રોથી જ આ સ્તવની રચના કરી. આથી જ આમાં સામાન્ય શબ્દોને બદલે વિશિષ્ટ મંત્રોનો પ્રચુર પ્રયોગ છે.