Sutra Samvedana Part 05

SR No.: 005839
Original Sutra Author: N/A
Author: Prashamitashreeji
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2010
Total Pages: 274
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 19

સૂત્રસંવેદના-૫
જીવનમાં કોઈ સ્કૂલના થતી દેખાય તો ઠપકો પણ આપે છે. યોગ્ય શિષ્ય બે હાથ જોડી, માથું નમાવી તેનો સહર્ષ સ્વીકાર કરે છે, પરંતુ કષાયને આધીન થઈ, કોઈ અયોગ્ય શિષ્ય, કોઈકવાર ગુરુની વાતનો વિનયપૂર્વક સ્વીકાર ન કરી શકે, સામું બોલે કે અયોગ્ય વર્તન કરે ત્યારે પણ કમસ્થિતિનો વિચાર કરતા ગુરુ ભગવંતે સમતા રાખવી જોઈએ. છતાં ક્યારેક ક્ષમાના બદલે તેવા શિષ્ય ઉપર દ્વેષાદિ ભાવ થયો હોય તો તે ગુરુ ભગવંત માટે પણ કર્મબંધનું કારણ બને છે. આથી જ આ પદ બોલતાં આત્મશુદ્ધિને ઈચ્છતા, ગુરુ ભગવંતો પણ શિષ્ય પ્રત્યે હિતબુદ્ધિથી થયેલા પોતાના અલ્પ પણ કષાયને યાદ કરી તેની ક્ષમા માગે છે.
સામિા - સાધર્મિકના વિષયમાં.
સમાન ધર્મ આચરનાર શ્રાવક-શ્રાવિકા માટે અન્ય શ્રાવક-શ્રાવિકા અને સાધુસાધ્વીને માટે અન્ય સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતો પોતાના સાધર્મિક છે. સાધર્મિકોની ઉત્તમ ભોજન આદિથી ભક્તિ, શ્રેષ્ઠ વસ્ત્રાદિથી સન્માન અને અવસરે તેમના ગુણોની પ્રશંસા કરવાનું ચૂકવું ન જોઈએ. વળી, સાથે ધર્મક્રિયા કરતાં અન્ય સાધર્મિકમાં ક્યાંય ઊણપ દેખાય કે તેમનો વ્યવહાર યોગ્ય ન દેખાય તો તેમને બચાવી લેવાની ભાવનાથી સૌહાર્દભાવે સૂચન કરવું જોઈએ; પરંતુ તેમના પ્રત્યે અણગમો, અરુચિ કે દ્વેષ ન કરવો જોઈએ.
આમ છતાં, અનાદિકાલીન કષાયોના કુસંસ્કાર, મનની મલિનતા, અસહનશીલતા, અનુદારતા આદિ દોષોને કારણે સાધર્મિક સાથે સારો વ્યવહાર ન થયો હોય, ઉચ્ચ સ્વરે કે કર્કશ શબ્દથી બોલાઈ ગયું હોય, મનથી તેમના વિશે કાંઈ અનુચિત વિચારાઈ ગયું હોય કે તેમની ઉપેક્ષા થઈ હોય તો તે સાધર્મિક પ્રત્યેનો અપરાધ છે. દિવસ દરમ્યાન સાધર્મિક પ્રત્યે આવો કોઈપણ અપરાધ થયો હોય તો તેને યાદ કરી આ શબ્દ દ્વારા તેમની ક્ષમા માગવાની છે. વરુ અને સ - કુલ અને ગણ પ્રત્યે
એક આચાર્યના શિષ્યોના સમુદાયને “કુલ' કહેવાય છે. અને પરસ્પર અપેક્ષા રાખનારાં એવા ત્રણ કુલોના સમુદાયને “ગણ' કહેવાય છે. કુલ અને ગણમાં રહેલા સર્વ સાધકો મોક્ષ મેળવવા માટે મહેનત કરતા હોય છે. અલગઅલગ ગુણોથી સંપન્ન હોય છે, પરંતુ સર્વ સાધકોનાં ભિન્ન ભિન્ન સંસ્કારો, અલગ અલગ કર્મ અને (વેયાવસ્યાદિ) કાર્યો કરવાની ભિન્ન ભિન્ન પદ્ધતિના