________________
ભરડેસર-બાહુબલી સજઝાય
૧૬૧
સ્વામીનાથ ! બોલવું સહેલું છે, પણ કરવું અઘરું છે' ધન્નાજીએ કહ્યું કે “કાયર માટે વીર માટે નહિ.” આટલું બોલી ધન્નાજી ઊઠ્યા અને સર્વ સંગનો ત્યાગ કરી દીક્ષા લીધી. તેની જાણ થતાં શાલિભદ્રએ પણ તુરંત દીક્ષા સ્વીકારી. ધન્નાજી ઉત્તમ આરાધના કરી મોક્ષે ગયા.
“આવા પુણ્ય પુરુષોને પ્રણામ કરી તેમના જેવી ઉદારતા, સજ્જનતા અને ખાસ કરીને વૈરાગ્યને વરવાની પ્રાર્થના કરીએ.” રૂ૪. રૂનારૂપુત્તો - શ્રી ઇલાચીપુત્ર
ઇભ્ય શેઠ અને ધારિણી શેઠાણીને ઇલા નામની દેવીની આરાધનાથી, અતિ પુણ્યશાળી અને તીવ્ર ક્ષયોપશમથી યુક્ત ઇલાચીપુત્ર નામે પુત્ર થયેલો. તેણે પોતાના ક્ષયોપશમથી વિના પ્રયાસે સર્વ કળાઓને સિદ્ધ કરેલી અને અનેક અઘરા શાસ્ત્રોને અર્થ સહિત આત્મસાત્ કરેલાં.
જ્ઞાનના પ્રભાવે યુવાન વયે પણ ઇલાચીપુત્રમાં વિષય-રાગ વધવાને બદલે વિષય-વિરાગ વધતો હતો. મોહાધીન પિતા આ વૈરાગ્યને સમજી ન શક્યા તેથી તેમણે પુત્રને કુમિત્રોનો સંગ કરાવ્યો. કુમિત્રોની સાથે ફરતાં ફરતાં નિમિત્તોને આધીન ઇલાચીપુત્ર એક નટકન્યાના મોહમાં ફસાઈ ગયો. બાપે ઘણું સમજાવ્યો, પણ પૂર્વભવના સ્નેહના એવા ગાઢ સંસ્કાર હતા કે ઇલાચીપુત્રને તે કન્યા સિવાય પદ્મિની સ્ત્રી પણ રચતી નહોતી. પુત્રમોહથી બાપ નટ પાસે તેની કન્યાની માંગણી કરવા ગયો. નટે શરત મૂકી કે જો ઇલાચી નટકળા શીખે અને તેનાથી ધનોપાર્જન કરે તો હું મારી કન્યા તેને પરણાવું.
કર્મનો કેવો ઉદય કે દઢ વૈરાગ્યવાળા ઇલાચીપુત્ર કામરાગને વશ થઈ રસપૂર્વક નૃત્યકળા શીખ્યા અને રાજા પાસેથી ઇનામ મેળવવા દોરડા પર નૃત્ય કરવા લાગ્યા. રાજાને પણ તે જ કન્યા જોઈતી હતી. તેથી તે ઇનામ આપતો નહોતો. ઇલાચીને આ ખ્યાલ આવ્યો. તેવામાં તેની નજર બાજુના ઘરમાં ગોચરી પધારેલા એક નિર્વિકારી મુનિરાજ પર પડી.
મુનિને એક અતિરૂપસંપન્ન સ્ત્રી મોદક વહોરાવી રહી હતી, પણ મુનિની નજર તો નીચી જ હતી. ઇલાચીનું મન તુલના કરવા લાગ્યું, ક્યાં મુનિવરની નિર્વિકારી દૃષ્ટિ અને ક્યાં કુળને લજવે એવા મારા વિકારો. ખરેખર વિષયરાગમાં હું અંધ બન્યો. મુનિને જોતાં ઇલાચીન માંહ્યલો જાગ્યો અને પોતાના વિકારી મન પર