________________
ભરોસર-બાહુબલી સજઝાય
૧૪૧
તેઓ શ્રેણિકરાજાના જમાઈ બન્યા. મિત્રદેવના ૩૬ વર્ષના પ્રયાસ પછી પ્રતિબોધ પામી તેઓએ દીક્ષા અંગીકાર કરી.
એકવાર શ્રી મેતાર્ય મુનિ શ્રેણિકમહારાજાની અક્ષત પૂજા માટે સોનાના જવલા ઘડતા સોનીને ત્યાં ગોચરી ગયા. સોની ભિક્ષા વહોરાવવા ઉઠ્યો ત્યાં કૌંચ પક્ષી આવી સોનાના જવલાને સાચા જવ માની ચણી ગયું. સોનીને તો મેતારક મુનિ ઉપર જ શંકા ગઈ. તેણે બળજબરીથી મુનિની પૂછપરછ શરુ કરી, છતાં પક્ષી પ્રત્યેની દયાથી મહાત્મા મૌન રહ્યા. મુનિના મૌનથી સોનીની શંકા વધુ દઢ થઈ. તેથી તેણે પાસે રહેલી ભીના ચામડાની વાધર (ચામડાની સાંકડી દોરી કે પટ્ટી) મુનિના માથે વીંટી તેમને તડકામાં ઊભા રાખ્યા.
મુનિ મહારાજ સત્ત્વ અને વૈર્યની મૂર્તિ હતા. ધારત તો સહેલાઈથી જણાવી શકત કે, જવલા ક્રૌંચ લઈ ગયું છે; પરંતુ તેમને પોતાને સહન કરવું પડતું દુ:ખ મંજૂર હતું, પણ પોતાના વેણથી અન્યને વેદના થાય તે જરાપણ મંજૂર નહોતું. તેથી મૌન રહ્યા. ગરમીથી જેમ જેમ ચામડું સૂકાતું ગયું, તેમ તેમ માથાની નસો તૂટવા લાગી, ખોપરી ફૂટવા લાગી, આંખોના ડોળા બહાર આવી ગયા... આ અસહ્ય યાતનાને મુનિ સમભાવે સહન કરતા રહ્યા. ન તેઓ ક્રોધાવિષ્ટ થયા કે ન તેમને શરીરની મમતા અવરોધક બની. પરહિતની ચિંતાથી સમતામાં નિષ્ઠ મુનિ અંતકૃત કેવળી થઈ મોક્ષે સીધાવ્યા.
| "હે મુનિવર ! આપ ખરેખર અભયદાતા બન્યા. કાના ભંડાર - એવા આપને અંત:કરણપૂર્વક વંદન હો... નમન હો”
૨૦. ધૂમો - શ્રી સ્થૂલભદ્રજી રાગમાંથી જેઓ વૈરાગ્યની પરાકાષ્ઠા સુધી પહોંચ્યા તેવા સ્થૂલભદ્રજી શકપાલ મંત્રીના જ્યેષ્ઠ પુત્ર હતા. ધર્મશાસ્ત્ર અને કલા તેમની રુચિનો વિષય હતો. સદા અધ્યાત્મની મસ્તીમાં ડૂબેલા રહેતા એવા પણ તેઓ એકવાર કળાના પ્રેમથી કોશા વેશ્યા તરફ આકર્ષાયા અને તેના રાગમાં રંગાઈ ગયા. ૧૨ વર્ષ સુધી ભોગમાં તેઓ એવા આસક્ત બની ગયા કે પિતાનાં અંતિમ દર્શન પણ ન પામ્યા. ખરેખર વિષયોની આસક્તિ સાધકને ક્ષણમાત્રમાં ઉન્નતિના શિખરેથી પતનની ખાઈમાં ગબડાવી દે છે.
પિતાના મૃત્યુ બાદ નંદરાજાએ સ્થૂલભદ્રજીને મંત્રી બનવા બોલાવ્યા. ત્યાં જ સુસંસ્કારો પુનઃ જાગૃત થયા, વૈરાગ્ય પામી તેઓ ચિંતનમાં ડૂળ્યા. બાહ્ય રાજ્યની