________________
ભરફેસર-બાહુબલી સજઝાય
૧૩૯
૧૯૯
બાળમુનિ અઈમુત્તાનો પ્રાયશ્ચિત્તનો ભાવ ભળ્યો ત્યારે તેમાં કેવળજ્ઞાન પ્રદાન કરવાની શક્તિ આવી ગઈ.
આ વાત છે પેઢાલપુરના (પોલ્લાસપુર) રાજપુત્ર અતિમુક્તકની. બાળવયમાં પાપભીરુતાથી તેમણે દીક્ષા લીધી હતી, પણ તેમની આધ્યાત્મિક પરિપક્વતા ગજબની હતી. એકવાર એક સ્ત્રીએ તેમને પૂછ્યું કે “કેમ આટલી નાની ઉંમરમાં દીક્ષા લીધી ત્યારે વિલક્ષણ પ્રતિભાથી તેઓશ્રીએ કહ્યું “હું જે જાણું છું તે નથી જાણતો.” કોઈને સમજાયું નહિ ત્યારે તેમણે સ્પષ્ટતા કરી “મરણ આવશે તે હું જાણું છું – ક્યારે આવશે તે જાણતો નથી.”
આવી ગૂઢ વાતોથી પ્રતિબોધ પમાડનારા બાળમુનિનું હૈયું તો બાળકનું જ હતું. એક વખત વર્ષાઋતુમાં વરસાદથી ભરાયેલા ખાબોચીયાને તળાવ માની મુનિ તેમાં પાત્રાની હોડી તરાવવા લાગ્યા. વડિલ સાધુઓએ તેમને સમજાવ્યું કે “આમ કરવાથી પાપ લાગે. પાણીના અનેક જીવોની વિરાધના થાય.” આ સાંભળી તેઓને ખૂબ પસ્તાવો થયો.
મારાથી પાપ થઈ ગયું' આ વિચારથી હૈયામાં ડંખ લાગ્યો. વિરપ્રભુ પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત માંગ્યું. પ્રભુએ ઇરિયાવહિ પ્રતિક્રમણ કરવા જણાવ્યું. તીવ્ર પશ્ચાત્તાપપૂર્વક આ સૂત્રનું ઉચ્ચારણ કરતાં પણગ-દગમટ્ટી...” શબ્દો પર તેઓ અટકી ગયા. પોતાના જેવા અન્ય જીવોની વિરાધનાનું પાપ તેમને ખટકવા લાગ્યું, પ્રાયશ્ચિત્તનો પાવક વધુ પ્રજવલિત થયો અને તેમાં ઘનઘાતી કર્મો બળીને ખાખ થઈ ગયાં. બાળવયે જ આ મહાત્માને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થયું.
હે બાળમુનિ ! આપની નિખાલસતા અને પાય જુગુપ્સાને ઘન્ય છે. તેને હું મસ્તક ઝુકાવી નમન કરું છું.” ૮. નાવિનો - અને શ્રી નાગદત્ત વ્રતની દૃઢતા અને સત્ત્વ નાગદત્તની સાથે તાણેવાણે વણાયેલા હતા. તેઓ પોતાના આ એક ગુણના પ્રભાવથી સર્વ દોષોનો સદા માટે ક્ષય કરી સર્વગુણસંપન્ન બની શક્યા.
યજ્ઞદત્ત શેઠ અને ધનશ્રીનો પુત્ર નાગદત્ત સત્યપ્રિય અને વ્રતપાલનમાં ધીરા હતો. પારકી વસ્તુ લેવી નહિ તેવો તેને નિયમ હતો. એકવાર અષ્ટમીના દિવસે તે જંગલમાં કાયોત્સર્ગમાં લીન હતો, તેવામાં તેના પ્રત્યેની ઇર્ષાથી કોટવાળે રાજાના પડી ગયેલા કંડલને તેના ખેસના છેડે બાંધી, રાજા સમક્ષ તેની ઉપર ચોરીનું આળ ચઢાવ્યું. રાજાએ શૂળીની સજા ફરમાવી.