________________
૧૩૮
સૂત્રસંવેદના-૫
૬. ગળિગાડો - શ્રી અર્ણિકાપુત્ર આચાર્ય તીવ્ર સંવેગ અને પરમ ગીતાર્થતાનો દુર્લભ સુમેળ અને તે સાથે હૃદયની અનુપમ કોમળતા એ અર્ણિકાપુત્રની વિશેષતા હતી.
તેઓશ્રીએ રાજરાણી પૂષ્પચૂલાને પ્રતિબોધી સાધ્વી બનાવી હતી. દુષ્કાળમાં બધા સાધુઓએ ક્ષેત્રાન્તર કર્યું ત્યારે શ્રી અર્ણિકાપુત્ર આચાર્ય જંઘાબળ ક્ષીણ થવાથી ત્યાં જ સ્થિરવાસ રહેલા. ત્યારે પૂષ્પચૂલા સાધ્વીજી તેઓશ્રીને ગોચરી પાણી લાવી આપવા દ્વારા તેમની વૈયાવચ્ચ કરતાં હતાં. તે દરમ્યાન સાધ્વીજીને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું, પરંતુ તેમણે વૈયાવચ્ચ કરવાનું છોડ્યું નહિ. એક વખત વરસાદમાં ગોચરી લાવ્યા ત્યારે ઠપકો આપતાં સાધ્વીજીએ આપેલ જવાબથી અર્ણિકાપુત્ર આચાર્યને ખ્યાલ આવ્યો કે આ તો કેવળી છે. ખ્યાલ આવતાં અર્ણિકાપુત્રે તેમને પ્રશ્ન કર્યો, ‘હું ક્યાં અને ક્યારે કેવળજ્ઞાન પામીશ ?' જવાબ મળ્યો કે, “આપને ગંગાનદી ઉતરવાં કેવળજ્ઞાન થશે.”
પગમાં શક્તિ ન હોવા છતાં કર્મોથી છૂટવાની અદમ્ય ઇચ્છાથી મહાત્મા અર્ણિકાચાર્ય તરત જ ગંગાતટે ગયાં. લોકો સાથે નાવમાં બેઠા. નદીની મધ્યમાં વ્યંતરી બનેલી તેમની પૂર્વ ભવની પત્નીએ મુનિને આકાશમાં ઉછાળી ભાલાથી વીંધી નાખ્યા. લોહીની ધારા પાણીમાં પડવા લાગી છતાં આચાર્યને પોતાના શરીરની કોઈ ચિંતા નહોતી કે, નહોતો વ્યંતરી પર દ્વેષ. કરણાસભર તેમનું હૈયું તો વિચારતું હતું કે, “અહો ! મારા ગરમ લોહીથી આ બિચારા અપકાયના જીવોને કેવી પીડા થતી હશે. લોહી ટપકતો દેહ હતો, છતાં હૈયામાં પકાય જીવોની રક્ષા કરવાનો ભાવ હતો. અને પીડાથી મુક્ત કરવાની ભાવનાના પ્રતાપે તેમની ભવોભવની પીડા મટી ગઈ. કર્મનાં પડલો ભેદાઈ ગયાં. આચાર્યશ્રી અંતકૃત કેવળી થયા અને મોક્ષે સીધાવ્યા.
“હે મુનિપુંગવ ! આપની નિ:સ્પૃહતા, સ્વદેહ પ્રત્યેનો નિર્મમ ભાવ અને પરપીડાથી દૂર રહેવાની આપની મનોવૃત્તિને કોટિ કોટિ વંદન.” ૭. મમુ - શ્રી અઈમુત્તા મુનિ પણગદગ - મટ્ટી... દગ-મટ્ટી...” શબ્દો સામાન્ય છે. રોજ વારંવાર બોલાય છે, પણ આ જ શબ્દોમાં જ્યારે