Shaddarshan Part 02 Nyaya Vaisheshik

SR No.: 005834
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: University Granthnirman Board
Publication Year: 1974
Total Pages: 628
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 91

વૈશેષિકદર્શન
७३
ताविमौ
७५ कृत्स्नमित्यनेकस्याशेषाभिधानम्, एकदेश इति नानात्वे कस्यचिदभिधानम्, कृत्स्नैकदेशशब्दौ भेदविषयौ नैकस्मिन्नवयविन्युपपद्यते भेदाभावादिति । न्यायभाष्य ४.२.११ ।
७७ वृत्तिश्चावयवेष्वस्य व्यासज्यैव गम्यते ।
न प्रत्यवयवं तस्य समाप्तिर्व्यक्तिजातिवत् ॥ व्यासज्य वर्तमानोऽपि न खल्ववयवान्तरैः
७८
वर्तते तदसंवित्तेः किन्तु वर्तत एव सः । न्यायमं, भा० २, पृ० ११५ । प्रत्यक्षदृष्ट एवार्थे दृष्टान्तान्वेषणेन किम् । न्यायमञ्जरी, भा०२, पृ० ११५ । ७८ एकस्मिन्नवयवे रक्ते तद्देशोऽवयवी रक्तोऽवयवान्तरे चारक्त इत्येकस्य रक्तारक्तत्वप्रसङ्ग इत्यदूषणम् अविरोधात् । रागद्रव्यसंयोगो रक्तत्वम्, अरक्तत्वं च तदभावः । उभयं चैकत्र भवत्येव, संयोगस्याव्याप्यवृत्तित्वात् । न्यायकन्दली पृ० १०६ । तदप्यसारम्, एकावयवावरणेऽवयव्यावरणस्याभावात् । स ह्येोऽनेकेषु वाऽवयवेषु वर्तमानः कतिपयावयवावरणेऽप्यनावृतेतर कतिपयावयवग्रहणेन गृह्यते, तस्य सर्वत्राभिन्नत्वात् । न्यायकन्दली पृ० १०६ ।
अनावरणदशावत् कतिपयावयवावरणेऽपि तथाविधस्थौल्योपलम्भः किं न स्यादिति त्ववशिष्यते । तदप्यसत् , तस्य परिणाम ( माण ) गतसामान्यविशेषस्य ततोऽन्यस्य नियतसामग्रीवेद्यस्य तदभावे तदुपलम्भेऽप्यनुपलम्भत्वात् । आत्मतत्त्वविवेक पृ०
८०
૨૧
२५९-६० ।
८२ परिमाणभेदो हि स्थौल्यमवयविधर्मो न च तस्य तादृशस्यानवभासेऽवयवी नावभासितो भवति, तस्य ततोऽन्यत्वात् । न्या० वा० ता० टी० २.१.३२. । सामग्रीभेदेनावयव नियतकम्पोत्पादे तस्यां दशायामवयविनो निश्चलत्वात् । आत्मतत्त्वविवेक पृ० २६० ।
८४ एवं तर्हि कम्पाकम्पयोरवयवयोर्विभागात् संयोगनाशे द्रव्यनाशः स्यादिति चेत्... 1 आत्मतत्वविवेक पृ० २६० ।
૨૫
न चैवमपि, कर्मणो द्रव्यारम्भकसंयोगप्रतिद्वन्द्विविभागजनननियमानभ्युपगमात् । आत्मतत्त्वविवेक पृ. ० २६१ ।
૮૩
Buddhist Logic Vol. I, pp. 86-87.
८६
८७ हेतुबिन्दु, पृ० ५७-६३ ।
८८ येषां तावद् विनाशो दृश्यते तेषां यदि न प्रतिक्षण विनाशः स्यात् तदा विनाशप्रतीतिरेव न स्यात् । तथा हि यदि द्वितीये क्षणे भावस्य स्थितिस्तदासौ सर्वदैव तिष्ठेत् । द्वितीयेऽपि क्षणे क्षणद्वयस्थायिस्वभावत्वात् । तदा च तेनापरक्षणद्वयं स्थातव्यम् इति न विनाशो भावस्य स्यात् । दृश्यते च ।
......