________________
વૈશેષિકદર્શન
१७
१३ नित्येषु तावत् पूर्वापरभावानभ्युपगमः । अनित्येषु प्रागसत एव सत्ता कारण
सामर्थ्यात् । न च खरविषाणादिष्वतिप्रसङ्गः। तदुत्पत्तौ कस्यचित् सामर्थ्याभावात् ।
न्यायकन्दलो पृ. ४४ । १४ न सतः सत्तासम्बन्धो नासतः । यदैव तद् वस्तु तदैव सत्तया सम्बद्धम् ।
न्यायवार्तिक २.२.६४ । १५ जातः सम्वद्धश्चेत्येकः कालः । निष्ठासम्बन्धयोरेककालत्वात् । व्योमवतो पृ०
६९० । १६ द्रव्यादौ समवाय एव सामान्यविशेषयोरेकार्थसमवायः समवाये एकार्थवृत्तित्वं
सम्बन्धोऽस्त्येव । किरणावलीभास्कर, (सरस्वती भवन टेक्स्ट्स), पृ० ४१ ।
भावोऽनुवृत्तेरेव हेतुत्वात् सामान्यमेव । वै० सू: १.२.४ ।। १८ सदिति लिङ्गाविशेषाद् विशेषलिङ्गाभावाच्चैको भावः । वै० सू० १.२.१७ । १८ नवरं चोयालसयं तेण रोहेण छ मूलपयत्था गहिया......सामण्णं तिविहं
महासामण्णं, सत्तासामण्णं 'त्रिपदार्थसबुद्धिकारि, सामण्णविसेसो द्रव्यत्यादि । आवश्यकसूत्रवृत्ति-हारिभद्रीय-, सूरत, पृ० ३२१ । तत्र महासामान्य षदस्वपि पदार्थेषु पदार्थत्वबुद्धिकारि। उत्तराध्ययनसूत्रबृहदवृत्ति (शान्तिसूरि) पृ० १७२ A । यद्यप्येषा सामान्यादिभ्यो व्यावर्तते तथापि न तेभ्यः स्वाश्रयं व्यावर्तयितुं शक्नोति ।
तेषामपि स्वरूपसत्तासंबुद्धिसंवेद्यत्वात् । न्यायकन्दली पृ० ३० ।। २१ द्रव्यादीनां त्रयाणामपि सत्तासम्बन्धः, सामान्यविशेषवत्त्वम् , स्वसमयार्थाभिधेयत्वम् ,
धर्माधर्मकर्तृत्वं च । प्रशस्तपादभाष्य पृ० ४३ । सामान्यादीनां त्रयाणां... बुद्धिलक्षणत्वमकार्यत्वमकारणत्वमसामान्यविशेषवत्त्वं ... अर्थशब्दानभिधेयत्वं च । प्रशस्तपादभाष्य पृ० ४९ । बुद्धिरेव लक्षणं प्रमाणं येषां ते बुद्धिलक्षणाः । न्यायकन्दली पृ. ५० ।
