________________
२३१
પહદર્શને
२८ न कार्याश्रयकर्तृवधात् । न्यायसूत्र ३.१.६ । 3० नात्मप्रतिपत्तिहेतूनां मनसि सम्भवात् । न्यायसूत्र ३.१.१६ । ३१ ज्ञातुर्ज्ञानसाधनोपपत्तेः - संज्ञाभेदमात्रम् | न्यायसूत्र ३.१.१७ । न्यायसूत्र
३२ योऽयं नियमो इष्यते रूपादिग्रहणसाधनान्यस्य सन्ति, मतिसाधनं सर्वविषय
नास्तीति अयं नियमो निरनुमानः ... यथा चक्षुषा गन्धो न गृह्यते इति करणान्तरं घ्राणम् ... तथा चक्षुरादिभिः सुखादयो न गृह्यन्त इति करणान्तरेण
भवितव्यम् । न्यायभाष्य ३.१.१८ । 33 मनोऽपि न तथा ज्ञानाद्यनध्यक्ष तदा भवेत् । न्यायकारिकावलो का० ४६ । ३४ विभु च मनस्तदन्तःकरणभूतमिति तस्य सर्वेन्द्रियैर्युगपत् संयोगाद् युगपद्
ज्ञानान्युत्पद्येरनिति । न्यायभाष्य ३.२.१९ । ३५ तदात्मगुणत्वेऽपि तुल्यम् । न्यायसूत्र ३.२.२० । ३६ गन्धाधुपलब्धेरिन्द्रियार्थसन्निकर्षवदिन्द्रियमनःसन्निकर्षोऽपि कारणं तस्य चायोग
पद्यमणुत्वाद् मनसः । न्यायभाष्य ३.१.२१ । ३७ नन्वस्तु विज्ञानमेवात्मा ... मृगमदवासनावासितवसन इव पूर्वपूर्वविज्ञानजनित
संस्काराणामुत्तरोत्तरविज्ञाने संक्रान्तत्वान्नानुपपत्तिः स्मरणादेरिति चेत् ...। __ न्यायसिद्धान्तमुक्तावली, का० ४३ ।। .3८ न च वासनासंक्रमः संभवति, मातृपुत्रयोरपि वासनासक्रमप्रसङ्गात् । न चोपा
दानोपादेयभावो नियामक इति वाच्यम् , वासनायाः सङ्क्रमासम्भवात् । उत्तरस्मिन्नुत्पत्तिरेव संक्रम इति चेत् , न, तदुत्पादकाभावात् । न्यायसिद्धान्त
मुक्तावली, का० ४९ 3८-४3 हितातिप्राप्तिपरिहारयोग्याभ्यां प्रतिनिवृतिभ्यां रथकर्मणा सारथिवत् प्रयत्नवान
विग्रहस्याधिष्ठातानुमीयते, प्राणादिभि चेति । कथम् ? शरीरपरिगृहीते वायौ विकृतकर्मदर्शनात् भस्त्रामापयितेव, निमेषोन्मेषकर्मणा नियतेन दारुयन्त्रप्रयोक्तेव, देहस्य वृद्धिक्षतभग्नसंरोहणादिनिमित्तत्वात्' गृहपतिरिव, अभिमतविषयग्राहककरणसम्बन्धनिमित्तेन मनःकर्मणा गृहकोणेषु पेलकप्रेरक इव दारकः ... । प्रशस्तपाद,
आत्मप्र० । मे। वैशेषिकसूत्र ३.२.४ । ४४-४६ सुखदुःखेच्छाद्वेषप्रयत्नैश्च गुणैगुण्यनुमीयते । ते च न शरीरेन्द्रियगुणाः ।
कस्मात् ? अहङ्कारेणैकवाक्यताऽभावात् ... अयावद्रव्यभावित्वात् । प्रशंस्तपाद,
आत्मप्र० । ४७ वैशेषिकसूत्र ३.२.४ ।