________________
પૂજ્ય શ્રી સૌભાગ્યભાઈ
દેહ અને આત્મા એકબીજાની કેટલા નિકટ રહે છે અને તે પણ નિરંતરપણે! અને છતાં કોઈ વિકારમાં, કોઈ પાપમાં એવી તાકાત નથી કે એ બે વચ્ચેનું અંતર મિટાવી શકે. આ અંતર સદા, ત્રિકાળ એવું ને એવું જ રહે છે. પુણ્યાત્મા હોય કે પાપાત્મા, ધર્માત્મા હોય કે અધર્માત્મા, અંતર આટલું ને આટલું જ રહે છે. જ્ઞાનીના આત્મા અને શરીર વચ્ચે જે અંતર હોય તે જ અજ્ઞાનીના આત્મા અને શરીર વચ્ચે હોય છે. ભગવાન મહાવીરને કૈવલ્યની પ્રાપ્તિ થતાં જે અંતર હતું તે જ અંતર હમણાં પણ આપણાં શરીર અને આત્મા વચ્ચે છે. ફરક અંતરમાં નથી માત્ર તેના બોધમાં છે. જ્ઞાનીને ભિન્નતાનો બોધ છે, અજ્ઞાનીને નથી. ભેદ બોધનો છે. બોધ હોવાના કારણે એક પરમાનંદમાં ઝૂલે છે અને બોધ ન હોવાના કારણે એક અનંત દુઃખમાં રિબાય છે.
આત્મબોધની મુખ્યતા
બધાં દુઃખનું મૂળ કારણ આ અજ્ઞાન છે કે ‘હું શરીર છું' અને આપણે આ ભ્રમને તોડવાને બદલે પાળીએ છીએ, પોષીએ છીએ. દુર્જન પણ પોષે છે અને સજ્જન પણ પોષે છે, ગૃહસ્થ પણ પોષે છે અને સાધુ પણ પોષે છે. એક શરીરના સુખે સુખી થવા પ્રયત્ન કરે છે, એક શરીરના દુ:ખે સુખી થવા પ્રયત્ન કરે છે. જો આત્મબોધની મુખ્યતા ન રહી તો ધર્મપ્રવૃત્તિ દ્વારા પણ શરીરભાવ જ પોષાતો રહે છે અને જન્મ-જન્માંતરોથી પોષાતો આ ભાવ જન્મજન્માંતરોનું કારણ બની જાય છે.
૭૭
