________________
પૂજ્ય શ્રી સૌભાગ્યભાઈ
દુ:ખનું કારણ તાદાભ્યા
જેના ઉપર ઘા થાય છે તેની પાછળ આપણું હોવું છે. જેને પીડા થાય છે, કષ્ટ પડે છે તેનાથી આપણું અસ્તિત્વ ઘણું દૂર-જુદું-પાછળ છે. જે શરીરની મુખ્યતા કરીને બધાં દુઃખ – કષ્ટ દૂર કરવામાં આપણે લાગેલા છીએ તે તો આપણાથી ભિન્ન છે. આ શરીર સાથેનું તાદાભ્ય એ જ આપણાં સમસ્ત દુઃખનું મૂળ કારણ છે. હું શરીર છું' એવી માન્યતા એ જ બધાં દુઃખનું મૂળ કારણ છે તો બધા આનંદનું મૂળ કારણ છે “હું શરીર નથી' એવું જાણી લેવું!
જ્યાં સુધી હું શરીર છું એ સમજણ છે, મિથ્યા બોધ છે ત્યાં સુધી સંસારમાં છીએ અને હું શરીર નથી પણ તેનાથી ભિન્ન છું' એ જાણી લેતાં મોક્ષમાર્ગમાં પ્રવેશ થાય છે. ધર્મ એટલે એ બોધ કે હું શરીર નથી'. અધર્મ એટલે એ બોધ : કે “હું શરીર છું'. જો જીવને એવો બોધ હોય કે “હું શરીર છું તો તે સાધુ હોય તોપણ સંસારી છે, ભક્તિ કરતો હોય તોપણ અધમ છે. હું શરીર છું' એવા મિથ્યા બોધની સાથે જે કંઈ પણ કરવામાં આવે એની ગણતરી જ્ઞાની ભગવંતો સંસારમાર્ગમાં કરે છે. હું શરીર નથી' એવી જાગૃતિપૂર્વક કંઈ પણ કરવું એ છે મોક્ષમાર્ગ.
અન્યના વસ્ત્રનો સ્પર્શ થઈ જાય અને વાતાદિભંગની જે અરેરાટી થાય છે એવી અરેરાટી દેહભાવનો સ્પર્શ થતાં ઊઠે છે ખરી? ક્યાં સુધી ધર્મનો સંબંધ માત્ર આવી ઉપરની, બહારની ઘટના સાથે જોડી રાખીશું? સાધક તો તે
૫૩
