________________
ધ ્વસ રાક્દ્દી
નામી સ્વર, અન્તસ્થા અથવા કવર્ગીય વર્ણથી પરમાં રહેલા ઘસ્ અને વસ્ ધાતુના સ્ ને ર્ આદેશ થાય છે. ઘઉં ધાતુને પરોક્ષા નો ૩૬ પ્રત્યય. વિત્તિ:૦ ૪-૧-૧’ થી સ્ ને દ્વિત્વ. ‘વ્યગ્નન૦૪૧-૪૪' થી પ્રથમ ઘસ્ ના સ્ નો લોપ. દ્વિતીય૦ ૪-૧-૪૨’ થી પ્રથમ પણ્ ના પ્ ને ર્ આદેશ. ‘હોર્ન: ૪-૧-૪૦′ થી શું ને ન આદેશ. ‘રામહનનન૦ ૪-૨-૪૪’ થી દ્વિતીય ઘ ્ ના ઉપાન્ય ૩૬ નો લોપ. નય્સ+સ્ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી સ્ ને ૫ આદેશ. ‘હોદ્દે ૧-૩-૧૦' થી ધ્ ને ૢ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નહ્યુઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. વસ્ ધાતુને -વર્તે ૧-૧-૧૭૪' થી ” (7) પ્રત્યય. ‘સુધવ૧૦ ૪-૪-૪રૂ’ થી હ્ર ની પૂર્વે રૂટ્ ()નો આગમ, ‘યાતિ ૪-૧-૭૬' થી વસ્ ના વ ને ૩. (સમ્પ્રસારણ) આદેશ. આ સૂત્રથી વસ્ ના સ્ ને છુ આદેશ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી ઉતિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ– તેઓએ ખાધું. તે રહ્યો. IIરૂદ્દી
णिस्तोरेवाऽस्वद - स्विद - सहः षणि २।३।३७ ॥
સન્ પ્રત્યયના સ્ ને ર્ આદેશ થયો હોય ત્યારે; સ્વવું સ્વિટ્ અને સ ્ ધાતુને છોડીને અન્ય િપ્રત્યયાન્ત ધાતુ સમ્બન્ધી તેમ જ સ્તુ ધાતુસમ્બન્ધી જ; નામી સ્વર અન્તસ્થા અથવા કવર્ગીય વર્ણથી પરમાં રહેલા સ્ ને ર્ આદેશ થાય છે. સેવ ધાતુને પ્રયોતૢ૦ રૂ૪-૨૦' થી પ્િ (૬) પ્રત્યય. સેવયિતુમિચ્છતિ આ અર્થમાં સેવિ (ન્યન્ત) ધાતુને ‘તુમŕરૂ-૪-૨૧' થી સન્ (સ) પ્રત્યય. સન્ ની પૂર્વે ‘સ્તાઘશિતો૦ ૪-૪-૨૨’ થી રૂર્ નો આગમ. ‘સભ્યશ્વ ૪-૧-રૂ' થી સેર્ ને દ્વિત્વ વગેરે કાર્ય થવાથી સિત્તેવિત્તિ આવી અવસ્થા થાય છે. આ અવસ્થામાં ‘નામ્યન્ત૦ ૨-૩-૧૯' થી સન્ ના સ્ ને ર્ આદેશ.
૬૪૪
