________________
અવસ્થામાં આ સૂત્રથી સ્ ને ર્ આદેશ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી વપુષ્ટમમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- ઘી પણું. ઉત્કૃષ્ટ શ૨ી૨. નામિન ત્યેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ નામથી વિહિત તાવિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા –હસ્વ નામી જ સ્વ૨થી ૧૨માં રહેલા સ્ ને ર્ આદેશ થાય છે. તેથી તેનસો ભાવઃ આ અર્થમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ તેનસ્ નામને તત્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી તેનસ્ત આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં -હસ્વ સ્વરથી (મૈં થી) પરમાં ૬ હોવા છતાં; તે નામીસ્વરથી પરમાં ન હોવાથી આ સૂત્રથી તેને ર્ આદેશ થતો નથી. 2426- Agara. 113811
स्
निसस्तपेनासेवायाम् २।३।३५॥
ત્ છે આદિમાં જેના એવો તપ્ ધાતુ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા નિસ્ ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી સ્ ને; અનાસેવા (વારંવાર ન કરવું) અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પ્ આદેશ થાય છે. નિસ્તપતિ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી સ્ ને હૂઁ આદેશ. વ્ ના યોગમાં ‘તવર્નસ્થ૦ ૧-૩-૬૦ થી તપ્ ધાતુના સ્ ને ર્ આદેશ થવાથી નિવૃતિ સ્વર્ગમૂ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- એકવાર સોનાને અગ્નિમાં તપાવે છે. તીત્યેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તાદિ જ તપ્ ધાતુ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા નિસ્ ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી સ્ ને અનાસેવા અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પ્ આદેશ થાય છે. તેથી નિ+ગતવત્ આ અવસ્થામાં તપૂ ધાતુની આદિમાં ગર્ નો આગમ થયેલો હોવાથી ધાતુ તાહિદ નથી. જેથી આ સૂત્રથી નિસ્ ના સ્ ને ર્ આદેશ ન થવાથી ‘સોહ: ૨-૬-૭૨' થી ૬ આદેશાદિ કાર્ય થાય છે; તેથી નિતપત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ એકવાર (સુવર્ણાદિને) 1414.113411
ष्
१४३
