________________
૧૭૦
अकुष्+त અદ્ધાતો... ૪-૪-૨૯ થી અદ્ આગમ.
અ+રૂ - પધાતી... ૩-૪-૮૬ થી fઞ અને આત્મનેપદ.
अकोषि નયોરું.... ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ ઓ.
અહીં શિત્ વિષય નથી તેથી આ સૂત્રથી પરખૈપદ અને શ્ય પ્રત્યય થયો નથી.
–
-
ધાત... ૩-૪-૮૬ થી ગિ-ય અને આત્મનેપદ થાય છે .એવું વિધાન કર્યું પણ પૂર્વે ભાવ... ૩-૪-૬૮ સૂત્રથી જે પ્રમાણે ગિર્ આવતાં ત નો લોપ થાય છે તે પ્રમાણે અહીં પણ થશે. ૩-૪-૮૪ સૂત્રથી જયાં જયાં ગિ-ય અને આત્મનેપદનું વિધાન આવે ત્યાં ત્યાં આ રીતે સમજવું.
સ્વારેઃ નુઃ । રૂ-૪-૭
અર્થ:- કર્તરિપ્રયોગમાં વિધાન કરાએલાં શત્ કાળનાં પ્રત્યયો પરમાં હોતે છતે સુ વિગેરે સ્વાદ્રિ ધાતુઓથી ત્તુ પ્રત્યય થાય છે.
વિવેચન :- (૧) સુનોતિ = તે સ્નાન કરે છે. પું-અમિષને (૧૨૮૬) सु+ति તિમ્િ.... ૩-૩-૬ થી તિલ્ પ્રત્યય.
સુ+નુ+તિ - આ સૂત્રથી રત્તુ પ્રત્યય.
सुनोति ૩ો: ૪-૩-૨ થી નુ નાં ૪ નો ગુણ ો.
(૨) સિનોતિ = તે બાંધે છે. -િવને (૧૨૮૭) સાધુનિકા ઉપર પ્રમાણે થશે.
ધાતુપાઠમાં ૧૨૮૬ થી ૧૩૧૪ સુધીનાં ધાતુઓ સ્વાતિ ગણનાં છે. વાક્ષ: । ૩-૪-૭૬
અર્થ:- કર્તરિપ્રયોગમાં વિધાન કરાએલાં શત્ કાળનાં પ્રત્યયો પરમાં હોતે છતે અક્ષ ધાતુથી નુ પ્રત્યય વિકલ્પે થાય છે.
=
વિવેચન :(૧) અોતિ તે વ્યાપે છે, તે એકઠું કરે છે. અક્ષૌ-વ્યાસૌસપાતે = (૫૭૦) સાધનિકા સુોતિ પ્રમાણે થશે. -પૃથ્વાંત્રો... ૨૩-૬૩ થી ૬ નો ॥ થશે. જ્યારે આ સૂત્રથી નુ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે વિકલ્પપક્ષે શબ્ પ્રત્યય થશે. ક્ષતિ અલ્+તિ, અભ્+અ+તિ,
