________________
૧૦૨ અહીં પર્ ધાતુ વ્યંજનાદિ છે અને એકસ્વરવાળો છે તેથી આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય લાગ્યો છે. જ્યારે ય પ્રત્યય ન લાગે ત્યારે તેના વિકલ્પ પક્ષમાં પૃશં પતિ અથવા પુનઃ પુન: પતિ એ પ્રમાણે વાક્ય જ
રહેશે.
વ્યનારિતિ ?િ કૃશ ક્ષતે = વારંવાર જુએ છે. અથવા ઘણું જુએ છે. ક્ષિ-રને (૮૮૨) અહીં ધાતુ એક સ્વરવાળો છે પણ વ્યંજનાદિ નથી તેથી આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય ન થતાં વાક્ય જ રહ્યું છે. '
સ્વાતિ ?િ કૃશ વાતિ = તે ઘણું શોભે છે. અથવા વારંવાર શોભે છે. વાસ્કૃતીકી (૧૦૯૪) અહીં વાસ્ ધાતુ વ્યંજનાદિ છે પણ એકસ્વરવાળો નથી અનેકસ્વરી છે તેથી આ સૂત્રથી યક્ પ્રત્યય ન થતાં વાક્ય જ રહ્યું છે. વેતિ વિમ્ ? નદિ સુનીટિ રૂફ્લેવ યે સુનાતિ = તે ઘણું કાપે છે અથવા વારંવાર કાપે છે. સૂચિ-છેઃ (૧૫૧૯) અહીં ભૂશ અને આભણ્ય અર્થમાં વૃશાડડળે. પ-૪-૪ર થી દિ પ્રત્યયની પ્રાપ્તિ થઈ શકે માટે વા શબ્દ સૂત્રમાં મૂક્યો છે. જો વો ન લખ્યો હોત તો યક્ પ્રત્યય લાગતાં માત્ર નોટૂયતે એમ એક જ પ્રયોગ થાત.
વ્યર્તિ-સૂત્ર-મૂત્ર-સૂત્ર 1 રૂ-૪-૨૦ અર્થ:- ભુશ અને આભીણ્ય અર્થમાં વર્તતાં મ ઝ સૂત્ર, મૂત્ર, સૂર, મણ
અને ઝળું ધાતુથી ય પ્રત્યય થાય છે. વિવેચન - (૧) કૃશં પુનઃ પુનઃ વા અતિ – મઢિતે = તે ખૂબ રખડે છે
અથવા વારંવાર રખડે છે. આટ-આતી (૧૯૪) અ = બહ્ય આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય. કઢઢ - વારે.. ૪-૧-૪ થી દ્વિતીય અંશ દ્વિરુક્ત. મધ્ય - શ્રેગ્નન... ૪-૧-૪૪ થી અનાદિ વ્યંજન | નો લોપ. ગયટ્સ – માલુણા... ૪-૧-૪૮ થી ૮ ના મ નો મા.
તે પ્રત્યય, શવ, તુરાચા... થી ગયટ્યતે થશે. (૨) પૃશં પુનઃ પુનઃ વા ઋચ્છત ફર્યાર્તિ વી - તે = તે ખૂબ મેળવે છે અથવા
વારંવાર મેળવે છે. ત્ર૪-રતી પ્રાપને ૨ (૨૬) ગ્રં-તી (૧૧૩૫)
