________________
અવ્યવીભાવ સમાસ પામે છે. સૂવ સમાસઃ- પિશ પ્રતિરું – પyતી (..)
મુવી ભાવ:- ઉપમુર્ણ, તમિન (તદ્ધિત.) વિવેચનઃ- વનિ પ્રત્યનિ શતમા: પતિ = અગ્નિ સન્મુખ પતંગિયા પડે
છે. અગ્નિના કારણે પતંગિયા પડે છે તેથી અગ્નિ ચિહ્ન છે. તેથી
મ અને પ્રતિ નામનો ન નામની સાથે આ સૂત્રથી અવ્યયીભાવ સમાસ થયો છે. 'તોતિ ?િ સુખં પ્રતિ તિ: = સુષ્મ દેશ તરફ ગયો. અહીં સુષ્મ દેશ એ ચિહ્ન બનતો નથી. તેથી પ્રતિ અને સુખ નામનો આ સૂત્રથી સમાસ ન થતાં વાક્ય જ રહ્યું. પૂર્વપતાર્થ વ - અગ્ય પાવ: = સન્મુખ છે ચિહ્ન જેને એવી ગાયો. અહીં અન્યપદ પ્રધાન છે. પૂર્વપદ પ્રધાન નથી તેથી આ સૂત્રથી અવ્યયીભાવ સમાસ ન થતાં હાઈ૩-૧-૨૨ થી ઈમ અને નામનો બટ્વિીહિ સમાસ થયો છે. સૂત્રમાં મuતી જે સમાસ થયો છે તે દ્વિવચનાન્ત છે તેથી
મનુષ્ય નામની સાથે તૂ. ૧-૨-૩૪થી અસન્વિભાવ થાય. છે છતાં પણ સન્ધિ થઈ છે તે સૂત્રના સામર્થ્યથી અને સૂત્ર લાઘવતાને
કારણે થઈ છે.
ગ્લૅડનુદા રૂ-૧-રૂ૪. અર્થ- જો પૂર્વપદનો અર્થ પ્રધાન હોય તો ૩નું નામ તૈર્સ - લંબાઈ
વિષયમાં જે લક્ષણ, તદ્વાચી નામની સાથે અવ્યવીભાવ સમાસ
પામે છે. સૂત્ર સમાસ-:-વૈર્થ, તસ્મિન (તદ્ધિત.) વિવેચનઃ- અનુપમ વાણી = ગંગા નદી સુધી દીર્ઘ (લાંબી) વારાણસી
નગરી. અહીં ના નામ એ લંબાઈને સૂચવનાર છે. તેથી બનું અને ક્વિા નામનો આ સૂત્રથી અવ્યયીભાવ સમાસ થયો છે.
