________________
૨૫૦
સમાસ થયો નથી. નોડા ૭-ર-૨૯ થી નતુ અર્થમાં ન પ્રત્યય થાય છે તેનાથી જુદો પાડવા માટે અવ્યયના ને નવું કરીને ગ ઈવાળો કર્યો છે.'
પૃષો સાય: I ૨-૨-૫. અર્થ:- પુણો ગણપાઠમાંના પૃષોત્તર વગેરે સમાસો નિપાતન છે. સૂત્ર સમાસ- પૃષો મારિ: એવાં તે – પૃષોઇયઃ (બહુ) .. વિવેચનઃ- પૃષો – પૃષત્ અને ૩૮ર નામનો પ્રાર્થ.... ૩-૧-૧ર થી
બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. અને નિપાતનનાં કારણે તુ નો લોપ અને ગો થયો છે. વિસ્તાહ - વારિખઃ વાહ-વારિ અને વીહ નામનો વૃતિ ૩-૧૭૭ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. નિપાતનનાં કારણે વારિ નામનો વ આદેશ, વાહ નામના ૬ નો – આદેશ થયો છે. બ.વ. આકૃતિગણના ગ્રહણ માટે છે. જેમકેમહ્યમ્ તિ-મયૂટ = પૃથ્વી પર રોવે, કલરવ કરે તે. મસ્યામ્ શો - મરિષ: = પૃથ્વી પર સુએ તે.. શવાનામ્ શયનમ્ - રમશાનમ્ = મડદાઓનું સુવું તે. વર્ત વર્ધતિ - વસ્તીવ = બળને વધારનાર. - વિનં ટ્રાતિ - વિફાત: = બિલાડો. (બીલમાં જઈને ફાડી ખાનાર.) 5 આતી તે – મૃગાતા = કમળની નાળ. (માટીનો આશ્રય લે તે.) અણુ બની તે - Id: = શિયાળ. (લોહીનો આશ્રય લે તે.) વિવિ શો યેષાં તે – વિ : = દેવ. સ્વર્ગમાં ઘર છે જેનું તે.) સર્જે છ વ: : - ૩જૂર: = ઘુવડ. (ઊંચા કાન છે જેના તે.) સૌ નીયંતિ - #દ = હાથી. (જે પૃથ્વી પર જ ઘરડો થાય છે.) નીવન (ગા) મૂત:- ગૌમૂત: = મેઘ. (પાણીનું પોટલું.)
