________________
૨૧૬
व्यञ्जन इति किम् ? उदकामत्रम् - उदक भने अमत्र नमनी પષ્ટ.. ૩-૧-૭૬ થી તત્પરૂષ સમાસ થયો છે. અત્રે એ અસંયુક્ત શબ્દ છે. પાત્રને પૂર્ણ ભરી શકાય તેવું પણ છે પરંતુ વ્યંજનાદિ નથી સ્વરાદિ છે તેથી આ સૂત્રથી ૩ નો ૩૮ આદેશ થયો નથી. एकेति किम् ? उदकस्थालम् - उदक भने स्थाल नामनो षष्ठ्य..... ૩િ-૧-૭૬ થી તત્પરૂષ સમાસ થયો છે. સાત એ વ્યંજનાદિ શબ્દ છે. પાત્રને પૂર્ણ ભરી શકાય તેવું પણ છે પણ એક એટલે અસંયુક્ત નથી તેથી આ સૂત્રથી ૩ નો ૩૮ આદેશ થયો નથી. પૂર્વ કૃત્તિ વિ? ૩ઃ - ૩ અને નામનો ... ૩૧-૭૬ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. તે એ વ્યંજનાદિ અસંયુક્ત શબ્દ છે. પણ દેશને પાણીથી ભરી શકાય તેમ નથી તેથી આ સુત્રથી ૩ નો સદ્ આદેશ થયો નથી. બહુલતાએ પાણી પ્રધાન
દેશ હોય તેને કહેવાય છે. એજ પ્રમાણે ઉપર્વતઃ. મર્ચીન-સ-વિવું-વે--હા-વીવધ-દેવીરૂ-૨-૨. અર્થ:- મચ, ઝોન, સ), વિવું, વત્ર, પાર, હાર, વીવધ અને દિ આ
નામો ઉત્તરપદમાં હોય તો ૩ નો ૩ આદેશ થાય છે. સૂત્ર સમાસ- મથa મોનશ સ વિડુશ વઘ મારું હા વીવધa
गाहश्च एतेषां समाहारः-मन्थौदनसक्तुबिन्दुवज्रभारहारवीवधगाहम्, तस्मिन्.
(સમા.ઢ.) વિવેચનઃ- સભ્ય, મન્થઃ - ૩ અને મર્થ નામનો ઝંકૃતા ૩
૧-૬૮ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી ૩ નો ૩ઃ આદેશ વિકલ્પ થયો છે. મળ નામ પડ્યું પ્રત્યયાત્ત હોવાથી કૃદન્ત છે તેથી ૩-૧-૪૯ થી પણ સમાસ થઈ શકે છે. ૩ના, સૌનઃ - ૩, ૩gy: - ૩ અને મોન, સર્જી નામનો યૂ. ૩-૧-૧૬ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. આ સૂત્રથી ૩૬ નો ૩ આદેશ વિકલ્પ થયો છે. મિત્ર અને સારુ નામનો યૂ. ૩-૧-૧૧૬ થી લોપ થયો છે.
