________________
તસ્મિન્. (સમા.ક્ર.)
વિવેચનઃ- ૫ષ વજ્ર અને પેષ નામનો સ્યુ... ૩-૧-૪૯ થી તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. વિધ્ ધાતુને સ્વન્નેદ... ૫-૪-૬૫ થી મ્ પ્રત્યય થવાથી પિ+ગમ્(અમ્). નયોરુપા... ૪-૩-૪ થી ૬ નો ગુણ થવાથી તેવું થયું અને આ સૂત્રથી ૩ નો ૩૬ આદેશ થયો છે. ૩દ્ધિ:(ઘટ:) અને ધિ નામનો કસ્યુ... ૩-૧-૪૯ થી
તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. ધા ધાતુને વ્યાપ્યા... ૫-૩-૮૮ થી િ પ્રત્યય થવાથી ધા+(f6). કેત્ વૃત્તિ... ૪-૩-૯૪ થી ધા ના બ નો લોપ થવાથી ધિ કૃદન્ત બન્યું છે. અને આ સૂત્રથી ૩ નો ૩૬ આદેશ થયો છે.
-
૨૧૫
દ્વવાસ: - ૩૦ અને વાસ નામનો પ.... ૩-૧-૭૬ થી તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી વ્ઝ નો ૬ આદેશ થયો છે.
उदवाहनः ૬૦ અને વાદન નામનો પદ્મ... ૩-૧-૭૬ થી તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી જ નો વ્ આદેશ થયો છે.
-
અહીં થતાં સમાસો અસંજ્ઞામાં થશે. કારણ કે સંજ્ઞાના વિષયમાં નાખ્યુ... ૩-૨-૧૦૭ થી ૩૬ નું રૂ થાય જ છે.
વૈબજીને પૂર્વે । રૂ-૨-૨૦૧.
અર્થ:- અસંયુક્ત વ્યંજન આદિમાં છે જેને એવા પૂર્વમાણવાચક (જેને પૂર્ણ કરી. શકાય તેવા) નામ ઉત્તરપદમાં હોય તો ૬ નામનો વ્ આદેશ વિકલ્પે થાય છે.
સૂત્ર સમાસઃ- મ્ હૈં તત્ વ્યજ્ઞનમ્ ૨ -વ્યજ્જનમ્, તસ્મિન્. (કર્મ.) વિવેચનઃ- સવ્વુમ્મ:, જમ્મૂ: - વજ્ર અને મ્ભ નામનો ષ.... ૩
૧-૭૬ થી તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. મ્ન એ અસંયુક્ત વ્યંજનાદિ છે અને પાણીથી કુમ્ભ પૂર્ણ કરી શકાય તેમ છે તેથી આ સૂત્રથી ૩ નો દ્ આદેશ વિકલ્પે થયો છે.
