________________
૧૯૭
પાનસ્ય. માવળે ૨-૩-૬૯ થી ૬ નો ખ્ થવાની પ્રાપ્તિ હતી તેનો અહીં નિષેધ કર્યો.
ष्
पद इति किम् ? सर्पिष्केण - નિત્યં સર્પિ - પિમ્, તેન સપિ. ત્સિતા...૭-૩-૩૩ થી ર્ પ્રત્યય લાગ્યો છે. અહીં પિણ્ નાં ભ્ થી પરમાં પદ નથી તેથી આ સૂત્રથી ર્ નો ખ્ થવાનો નિષેધ નથી થતો. રવૃવf... ૨-૩-૬૩ થી ૬ નો થયો. ગ્ સર્વિષ્વાનમ્ માં વ્ થી ૫૨ ૨હેલાં ૬ ના શ્ નો નિષેધ કર્યો પણ રેફ ( ્) ને આશ્રયીને તો રવૃવાં... ૨-૩-૬૩ થી ૬ નો ખ્ થવાની પ્રાપ્તિ છે, તો કેમ ન કર્યો ?
પ્રશ્ન :
જવાબ :- જો મૈં નો ન્ કરવાના બે નિમિત્ત હોય તો અનંતર નિમિત્તને આશ્રયીને ર્ નો ખ્ થાય પણ પરંપર નિમિત્તને આશ્રયીને સ્ નો ગ્ ન થાય માટે અહીં રેફને આશ્રયીને સ્ નો ખ્ કર્યો નથી.
पदेऽन्तरेऽनाऽऽङ्ग्यतद्धिते । २-३-९३
અર્થ :- આક્ અંતવાળા અને તદ્ધિતપ્રત્યયાન્ત પદને વર્જીને અન્યપદ, જો નિમિત્ત સ્વરુપ ર્, પ્, ૠ વર્ણ અને કાર્યો સ્વરુપ ર્ ની મધ્યમાં હોય તો મૈં નો [ થાય નહિ.
સૂત્રસમાસ :- મૈં આર્
न विद्यते तद्धितः
વિવેચન :- પ્રાવનબ્રમ્
અનાડ્ તસ્મિન્ (નસ્ ત.)
यस्मात् सः
प्रावनह्यते स्म =
-
-
-
પ્રકૃષ્ટ રીતે વીંટાળેલ.
અહીં નિમિત્ત ર્ છે અને કાર્યો ર્ છે, એ બંનેની મધ્યમાં અવ પદ છે તેથી અનુરુપમાં... ૨-૩-૭૭ થી ર્ નો ખ્ થવાની પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સૂત્રે નિષેધ કર્યો.
અદ્ધિત:, તસ્મિન્ (બહુ.)
भीमम् च तद् मुखम् च
भीममुखम्.
=
रोषभीममुखेन रोषेण भीममुखम् यस्य सः रोषभीममुखम्, तेन रोषभीममुखेन રોષથી ભયંકર મુખવાળા વડે. અહીં નિમિત્ત ધ્ છે, કાર્યો ર્ છે, એ બંનેની મધ્યમાં ભૌમ પદ છે, તેથી વ... ૨-૩-૭૬થી ર્ નો [ . થવાની પ્રાપ્તિ હતી, તેનો આ સૂત્રે નિષેધ કર્યો. अनाडीति किम् ? प्राणद्धम् પ્રકૃષ્ટ રીતે બાંધેલ. અહીં નિમિત્ત ર્.
-
-
