________________
૧૯૮
છે, કાર્યો 7 છે, તે બંનેની વચ્ચે આ છે, આ સૂત્રમાં આર્ નું વર્જન હોવાથી અનુરુપ... ૨-૩-૭૭ થી ર્ નો ખ્ થયો છે.
च
ર્
અતિ કૃતિ વિમ્ ? આર્દ્રોમયેળ = ભીના છાણ વડે. આર્દ્રમ્ 7 તદ્ ગોમયમ્ ૨ – આર્ટનોમયમ્, તેન. અહીં ૐ નિમિત્ત અને કાર્યો ત્ ની મધ્યમાં મમ્ એ તદ્ધિતનો પ્રત્યય છે. તદ્ધિતનો આ સૂત્રમાં નિષેધ છે તેથી ગ્ નો ખ્ ન થયો પણ જવા... ૨-૩-૭૬ થી ર્ નો ખ્ થયો છે. નો: પુરીવે... ૬-૨-૫૦ થી મદ્ પ્રત્યય લાગ્યો છે. . નો વિ । ૨-૩-૬૪
અર્થ :- નિમિત્ત અને કાર્યોની મધ્યમાં ધ્ નું વ્યવધાન હોતે છતે હૈંન્ ના મૈં નો જ્ થતો નથી.
शत्रून् हन्ति हतवान् वा.
શત્રુ + હસ્ - બ્રહ્માઽભ્યિ:- ૫-૧-૮૫ થી ૢ પ્રત્યય.
નો ખ્
શત્રુ + હૈંન્ + ટર્ - ગમ-દ્દન... ૪-૨-૪૪ થી હૅન્ ના ઞ નો લોપ. હનો ો ખઃ ૨-૧-૧૧૨ થી न् શત્રુ + હતુ + ટક્ શત્રુન: અહીં સંજ્ઞાના વિષયમાં પૂર્વપદ્દસ્યા... ૨-૩-૬૪ થી ૬ નો બ્ થવાની પ્રાપ્તિ હતી, તેનો આ સૂત્રે નિષેધ કર્યો. તેમજ અસંજ્ઞાના વિષયમાં વા... ૨-૩-૭૬ થી 7 નો’જૂ થવાની પ્રાપ્તિ હતી, તેનો પણ આ સૂત્રે નિષેધ કર્યો.
વિવેચન :- શત્રુઘ્નઃ
-
નૃતેયહિ। ૨-૩-૧૯
અર્થ :- યક્ ના વિષયમાં નૃત્ ધાતુનાં સ્ નો ખ્ થતો નથી.
વિવેચન :- પુનઃ પુનઃ મૃશમ્ વા નૃત્યતિ – નરીનૃત્યતે = વારંવાર નૃત્ય કરે છે. વ્યજ્ઞનાવેરે... ૩-૪-૯ થી યક્ પ્રત્યય.
નૃત્ + તે
-
નૃત્ + યક્ +
નનૃત્ + યક્ +
નનૃત્ + યક્ + નરી નૃત્યતે.
તે
તે
-
તે
-
સન્યÃ ૪-૧-૩ થી એકસ્વરાંશ દ્વિત્વ.
ૠતોત્ ૪-૧-૩૮ થી ૠ નો ગ.
મતાં રી: ૪-૧-૫૫થી હૈ આગમ.
-
