________________
૨ ૧૫
(૬)
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ
ઉપયોગ કરવો. દા.ત. બેંક, ફેશન, કૉફી, ઑગસ્ટ. માન પ્રત્યયથી વિશેષણ બને છે. પરંતુ તે શબ્દના અંતે કે છેલ્લાની પહેલાના અક્ષરમાં અ, આ કે મૂ હોય તો વાન' લગાડવો. દા.ત. ધનવાન, વિદ્યાવાન. પરંતુ નીચેના શબ્દોમાં “માન પ્રત્યય લાગશે કે શ્રીમાન,
નીતિમાન, બુદ્ધિમાન વગેરે. (૭) ‘ઈક પ્રત્યયમાં ઈહંમેશાં હ્રસ્વ હોય છે. તે લાગતાં
શબ્દના આગળના સ્વરની વૃદ્ધિ થાય છે અને છેવટનો સ્વર લોપાય છે. દા.ત. સમાજ + ઇક = સામાજિક, અહીં સના અનો આ થયો. ઉદ્યોગ + ઇક = ઔદ્યોગિક. અહીં ઉનો ઔ થયો છે. (૮) ઈત પ્રત્યય હૃસ્વ છે તે ખાસ ધ્યાનમાં રાખવું. દા.ત.
ગણિત, આનંદિત, રચિત. સ્થગિત, પરિચિત વગેરે. (૯) “ઈય અનીય ‘કીય અને “ઈન પ્રત્યયોમાં ‘ઈ' દીર્ઘ.
દા.ત. દેશીય, મનનીય. રાજકીય. નવીન, અર્વાચીન
વગેરે. રાષ્ટ્રિય-રાષ્ટ્રીય બંને રૂપો ચાલે છે. તભવ શબ્દો : (૧૦) પથ્થર, ચોખું, ચિઠ્ઠી. સુધ્ધાં, ઝભ્ભો - આ પ્રમાણે લખાય
છે. પત્થર. ચિટ્ટી, ઝભો ખોટું છે. (૧૧) કહાડવું. વહાડવું જ લખાય, પણ કાઢવું, વાઢવું. કાઢ,
વાઢ; કઢી, અઢાર એમ લખવું. જ્યારે લઢવું, દાઢમ એમ
- ન લખતાં લડવું, દાડમ એમ લખવું. ' (૧૨) ગુજરાતના કેટલાક ભાગોમાં જાય, આંખ્ય, દ્યો, લ્યો,
લાવ્ય વગેરે બોલાય છે. પરંતુ લખવામાં જાત, આંખ,
દો. લો, લાવ એ પ્રમાણે લખવું. (૧૩) ડોશી-ડોસી, ભેંશ-ભેંસ. એશી-એસી. વિશે-વિષે, માસી
માશી, બારસ-બારશ, આમલી-આંબલી, લીમડો-લીંબડો, કામળી-કાંમળી, ચાંલ્લો-ચાંદલો, સાલ્લો-સાડલો એમ બંને રૂપો ચાલે.
