________________
૧૯૪
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ ક્રિયાવિશેષણનો અન્ય પદપ્રકારમાં પ્રયોગ : ક્રિયાવિશેષણ સંયોજક તરીકે
નીચેનાં વાક્યો વાંચોઃ
૧. વાડીમાં મેં જ્યાં જોયું ત્યાં બધે ગુલાલ જ ગુલાલ હતાં. અહીં જ્યાં-ત્યાં એ અધિકરણવાચક ક્રિયાવિશેષણો છે અને સાથે સાથે બે વાક્યોને જોડતાં હોવાથી સંયોજક પણ છે.
૨. “જ્યારે એનાથી ઊભા ન રહેવાયું, ત્યારે એનું લડવાનું જોર ઘટ્યું. અહીં “જ્યારે-ત્યારે એ સમયવાચક ક્રિયાવિશેષણો છે અને સાથેસાથે બે વાક્યોને જોડતાં હોવાથી સંયોજક પણ છે. એકથી વધુ પ્રકારનાં પદો : -
કેટલાંક પદો એકથી વધુ પદપ્રકારમાં આવે છે. આવાં પદોનો આપણે પરિચય મેળવીએ સર્વનામ અને વિશેષણ તરીકે આવતાં પદો :
‘આ’, ‘એ', “જે’, ‘તે', “', “કશું, કઈ’, ‘કોઈ’ – આ પદો સંજ્ઞાને બદલે વપરાયાં હોય ત્યારે સર્વનામ હોય છે અને સંજ્ઞાના અર્થમાં વધારો કરતાં હોય ત્યારે “વિશેષણ હોય છે; જેમકે,
૧. “આ જાણીને મને ખૂબ આનંદ થયો. (સર્વનામ) પરંતુ, આ વાત જાણીને મને ખૂબ આનંદ થયો. (વિશેષણ)
૨. “જે ખરીદીએ તેની ગુણવત્તા તપાસી લેવી જોઈએ. (સર્વનામ) પરંતુ, “જે ચીજ ખરીદીએ તેની ગુણવત્તા તપાસી લેવી જોઈએ. (વિશેષણ) વિશેષણ અને નામયોગી તરીકે આવતાં પદો :
સામું, ‘વિરુદ્ધ વગેરે કેટલાંક પદો સંજ્ઞાના અર્થમાં વધારો કરતાં હોય ત્યારે વિશેષણ' હોય છે અને સંજ્ઞા કે સર્વનામ પછી આવતાં હોય ત્યારે નામયોગી હોય છે જેમકે. ૧. “સામું ઘર કોનું છે ?" (વિશેષણ) પરંતુ, -
‘હું એના ઘરની સામું જોતો નથી. (નામયોગી)
૨. “વડીલો સમક્ષ કરણ કદી વિરુદ્ધ વચન બોલતો નથી'. (વિશેષણ) પરંતુ કરણ કોઈની વિરુદ્ધ કશું બોલે એવો નથી.’ (નામયોગી)
આ વિશેષણોને ક્રિયાવિશેષણ તરીકે પણ વાપરી શકાય છે જેમકે,
