________________
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ
૧૬૯ ઉપમાનનું આરોપણ કરવામાં આવે છે. ઉપરના દૃષ્ટાન્તને રૂપક બનાવવું હોય તો આ પ્રમાણે લખવું જોઈએ ?
આ શહેર ધૂમના ધૂવા છે. કુરૂપની કથા છે, કોઈ વિરાટ વ્યથા છે. અન્ય ઉદાહરણ : (૧) ન હોય એ અભ્ર. એ તો ગરવો ગિરનાર છે. (૨) નહિ તે કંઈ દોષભર્યા નયનો. પણ નિર્મલ નેહસરોવર સારસ.
યુગ્મ સમાં પરિપૂર્ણ દયારસ, એ જખમી દિન • શયનો ! (૩) ને સાંભળો જે સ્વર આ ફૂલેકે,
તે ના વાજાં બેન્ડનાં, કિંતુ મારી ભૂંડા દર્દે આમળા લે ગયેલી
આંતરડીઓ ત્રાસની ચીસ નાખે. (૪) નારી તારી નાસિકાનો ગો, નોય ભૂષણ ચિત્તનો ચોર,
રક્ત અધર હસે મંદ મંદ, નહિ હાસ્ય એ મોહનો ફંદ.
આ સિવાય પણ અર્થાલંકારના અન્ય પણ કેટલાક પ્રકાર છે. જેમ કે બ્રાન્તિમાન અથવા ભ્રમ, સંદેહ, સ્મરણ, ઉલ્લેખ, પ્રતિસ્તૂપમા, ઉદાહરણ, સમાસોક્તિ. અત્યુક્તિ, પરિકર, પરિકરાંકુર, વિષમ, વિસંગતિ, વિશેષોક્તિ. વિભાવના, યથાસંખ્યા કે ક્રમ, અન્યોન્ય, સાર, પર્યાય, કાવ્યાથપત્તિ, કાવ્યલિંગ, તણ, અતગુણ, મૌલિત, ઉન્મોલિત, મુદ્રા, પરિસંખ્યા, લોકોક્તિ, વ્યાજોક્તિ, ગૂઢ્યક્તિ, એકોક્તિ, વિનોક્તિ, પરિણામ, આક્ષેપ, અસંભવ, સમ, વિચિત્ર, અધિક, અલ્પ, વિશેષ, વ્યાઘાત, કારણમાલા, એકાવલિ, પરિવૃત્તિ, વિકલ્પ, સમુચ્ચય, સમાધિ, પ્રત્યેનીક, મિથ્યાધ્વસિત, લલિત, પ્રહર્ષણ, વિષાદન, ઉલ્લાસ, અવજ્ઞા, તિરસ્કાર, લેશ, રત્નાવલી, સામાન્ય પ્રશ્ન, ઉત્તર પ્રતિપ્રેધ, હેતુ વગેરે.
