________________
૯૮
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ તે પાઠ વાંચનાર-વાંચવાનો હતો. તમે પાઠ વાંચનાર વાંચવાના હતા. તારે પાઠ વાંચવો હતો. તમારે પાઠ વાંચવી હતો. તે પાઠ વાંચનાર-વાંચવાનો હતો. તેઓ પાઠ વાંચનાર-વાંચવાના
ન
હતા. તેને પાઠ વાંચવો હતો.
તેમને-તેઓને પાઠ વાંચવો હતો. અહીં ભવિષ્યની ક્રિયાને ભૂતકાળમાં થયેલી ઇચ્છા સાથે સંબંધ છે. ઇચ્છાવાચક ભૂતકાળનાં રૂપો પણ ભવિષ્યકાળનો અર્થ કોઈ વાર સૂચવે છે. દા.ત.
આભ ફાટ્યું ત્યાં તમે થીગડું ક્યાંથી મારવાના હતા ?
ઇચ્છાવાચક ભૂતકાળમાં ભવિષ્યકૃદંત કે સામાન્યકૃતનો મુખ્ય ક્રિયાપદ તરીકે ઉપયોગ થાય છે. તેને સાહાટ્યકારક ક્રિયાપદ હોનાં ભૂતકાળનાં રૂપો લાગે છે.
ભવિષ્યકાળ શુદ્ધ ભવિષ્યકાળ : .
હું પાઠ વાંચીશ. અમ-આપણે પાઠ વાંચીશું. તું પાઠ વાંચીશ. તમે પાઠ વાંચશો. તે પાઠ વાંચશે. તેઓ પાઠ વાંચશે.
અહીં હવે થનાર ક્રિયા દર્શાવી છે. તેને સાદો ભવિષ્યકાળ પણ કહે છે. એમાં ક્રિયાપદના ધાતુનું રૂપ જ આવે છે. તેને સાહાટ્યકારક ક્રિયાપદ લાગતું નથી.
મિશ્ર ભવિષ્યકાળ અપૂર્ણ ભવિષ્યકાળ :
હું પાઠ વાંચતો હોઈશ. અમે-આપણે પાઠ વાંચતા હોઈશું. તું પાઠ વાંચતો હોઈશ. તમે પાઠ વાંચતા હશો. તે પાઠ વાંચતો હશે. તેઓ પાઠ વાંચતા હશે.
ભવિષ્યમાં થનાર ક્રિયા અપૂર્ણ હોઈ ચાલુ છે એમ અહીં બતાવ્યું છે. અપૂર્ણ ભવિષ્યકાળમાં વર્તમાન કૃદંતનો મુખ્ય ક્રિયાપદ તરીકે ઉપયોગ થાય છે. અને તેને સાહાટ્યકારક ક્રિયાપદ હોનાં ભવિષ્યકાળનાં રૂપો (હોઈશ, હશો. હશે વગેરે) લાગે છે.
