________________
સપ્તમ અધ્યાય - ચતુર્થ પાદ ( ૫૯
-
=
-
=
-
=
-=
-
=
-
-
-
-
-
-
-
નમસ્કાર છે, હે દેવ ! સાંભળો ! આ પ્રયોગમાં નેમસ શબ્દને અને સંબંધનરૂપ દેવો શબ્દને કોઈ સંબંધ નથી. જો કે નમો અને દેવા શબ્દો પાસે પાસે હોવા છતાં, કશે સંબંધ ન હોવાથી સંબોધનરૂપ દેવ શબ્દને દેશ રૂપ ન થયું
શુભ-અરમ – ઇ તે રામ = ધમ તારૂં ધન છે. આ પ્રયોગમાં ધર્મરૂપ પદ પછી આવેલ યુષ્પદ્ શબ્દના M. વિશ્વક્તિના એક વચનરૂપ તે રૂપ થયું છે. મેરથમ = ધર્મ તારું ધન છે. આ પ્રોગમાં ધમ રૂપ પછી આવેલ અમદ્ શબ્દના વિશ્વવિભક્તિના એકવચનનું જે રૂપ થયું છે. “– સા રે - જે [૨-૨-૨૨] 5 એ સૂત્રમાં યુષ્પદ્ અને અમ્મદ્ શબ્દને સ્થાને તે અને જે આદેશનું વિધાન કરેલું છે. એટલે જે પદ પછી યુગ્મ કે અસ્મ શબ્દ આવેલ હોય, તે પદ સાથે તેની અર્થ સંગતિ હેવી જોઈએ. જે પદ સાથે અથસંબંધ ન હોય ત્યાં યુમ કે અસ્મ શબ્દ પદની પછી આવેલ હોય, તે પણ તેને કેઈ આદેશ ન થાય. જેમકે શો જવ, તા મળત્તિ = ચોખા રાંધ ! તારું થશે. આ પ્રયોગમાં પચ શબ્દ પછી તવ શબ્દ આવેલ હોવા છતાં પચને સંબંધ ઓદન સાથે છે, પણ તવ સાથે નથી. તેથી પચ અને તવ એ બને પદોમાં કોઈ જાતને અર્થ સંબંધ ન હોવાથી તા ને તે ન થયો. ઓવન પ્રવ, મમ મવિષ્યતિ = ચેખા રાંધ ! મારું થશે. આ પ્રયોગમાં પણ તવ ને સંબંધ એદન સાથે છે, પણ મમ સાથે નથી. એટલે એ બને પદો વચ્ચે કઈ અર્થ સંગતિ ન હોવાથી એમ ને એ આદેશ ન થયો.
प्लुतविधि - अङ्ग कूज ३ इदानीं शास्यसि आल्म ! = હે અંગ . તું કુંજન કર - બેલ, શઠ ! હવે તું જાણીશ. આ પ્રયોગમાં કુજને સંબંધ જાલ્મ સાથે છેતેથી કુજના અન્ય સ્વરને - પબુત થયો. ઘરંતુ અ ગતિ અથમ તીખ શાસ્થતિ
