________________
૫૧૬ ]
સિદ્ધહેમ બાલાવબોધિની
જેમકે – ૩૨૬ મહું () mત આ ધાતુ લદિત હોવાથી “ ર રૂિ-૪-૪] 52 એ સૂત્રથી કર પ્રત્યય થવાથી જ -- TB + 9 + 7 = અનામતા વગેરે પ્રયોગ થાય છે.
ઘર - એકાર અનુબંધ છે તે ચિચું પ્રત્યય પર છતાં વૃદ્ધિને નિબંધ માટે છે. જેમકે – ૨જ રે (ર) વ-વાઇ ! અહિં હિત હોવાથી “ચના ૦ [ ૭-૩-૭] 5 એ સૂત્રથી પ્રાપ્ત થતી વૃદ્ધિને – ઢિ૦ [ -રૂ-૨, ] ?એ સૂત્રથી વૃદ્ધિને નિષેધ થવાથી સ + + મિત્ર + છું + 7 = રીત ! રૂપ બનેલ છે.
વાર - ઐકાર અનુબંધ ક્ત અને કતવતુ પ્રત્યાયની આદિમાં થતા રૂ પ્રત્યયને નિષેધ કરે છે. જેમકે – ૨૦૦ રે (૪) જતો | અહિં એદિત હોવાથી “ફીટ - ઐo [૪-ક-૨ ] " એ સૂત્રથી જ અને જવતુ પ્રત્યાયની આદિમાં રુદ્ર પ્રત્યયને નિધિ થવાથી જ + 1 + વિ = , + જીવતુ = જવાનું ! આદિ પ્રયોગ બને છે.
શકાર – આકાર અનુબંધ અને જીવ7 ના તકારને નકાર કરવા માટે છે. જેમકે – ૪૮ શૉ (વૈ) શોnળે ! અહિં ઓદિત હોવાથી “જૂથવાદo [૪-૨-૭૦ ] ' એ સૂત્રથી જ અને જીવ7 પ્રત્યયના તકારને નકાર થવાથી જૈ + = વાન, થે + વ7 = વનવાનું છે વગેરે રૂપ થાય છે. આ
ઊત – કાર અનુબંધવાળા ધાતુ વે - [ વિકલ્પ છે કહેવાય છે. જેમકે ૨૨ શત્રુ (૪) ફારો તાળો ! અહિં.
ઔદિત હોવાથી “શૂરિતા [૪-ક-૩૮] ' એ સૂત્રથી વિકલ્પ રૂ થવાથી વૃ તિ =સ્વરિતા, સ્વતf યુવ્ર્વતિ, વિશ્વતિ વગેરે પ્રયોગ થાય છે.
