________________
- સિદ્ધહેમ બાલાવબોધિની
જેમાં ઘોષ-ઉચ્ચાર વિશેષ હોય તે ઘષવાન કહેવાય. આને અન્ય વૈયાકરણે ઘષવ્યંજન કહે છે.
---વા સત્તા છે ?ર- યૂ ૨ લૂ ને વું એ ચાર “અતસ્થા કહેવાય છે. આ ચાર “અર્ધસ્વર' તરીકે પણ ઓળખાય છે, અને રહે તે અન્તસ્થા કહેવાય. જૂ- એ ત્રણ સાનુનાસિક અને નિરનુનાસિક છે, તેના ગ્રહણ માટે બહુવચન છે.) – – )( –––HI રિ ! –-.
અનુસ્વાર, વિસર્ગ. – , , ઝૂ ને રૂ એ સાત શિ કહેવાય છે.
વજની આકૃતિ – આવી હોય છે. આવી વઘકૃતિ સહિત જે – ર તે વજ્રકૃતિ અથવા જિહામૂલીય વર્ણ કહેવાય છે, )( આ હાથીના ગંડસ્થળની આકૃતિ છે, જે ગાજકુંભાકૃતિ કહેવાય છે. આવી આકૃતિ સહિત જે ')( g” તે ગજકુંભાકૃતિ અથવા ઉપષ્માનીય વર્ણ કહેવાય છે. આ સૂત્રમાં બહુવચન – ૧ અને (૪ ને વર્ણ જણાવવા માટે છે.)
તુચસ્થાના પ્રયત્નઃ : | -૬-૨૭ |
સરખા સ્થાન અને સરખા આસ્વપ્રયત્નવાળા વણે પરસ્પર સ્વ” કહેવાય છે.
જે ઠેકાણેથી વર્ણ ઉચ્ચારાય-બોલાય, તે “સ્થાન” કહેવાય છે. હોઠથી કંઠમણિકાકડા સુધીનો ભાગ “આસ્ય કહેવાય, અને તેમાં થતો જે યત્ન-વિશેષ, તે “ આર્યપ્રયન P કહેવાય, જેના વિવૃતકરણ વગેરે અનેક ભેદો છે.
