________________
સિદ્ધહેમ બાલાવબોધિની
૨૧૯ ]
સમાસ પામે છે. અને તે સમાસ “તપુરૂષ અંશી તપુરૂષ કહેવાય છે. ધ પિcuદ = વિપરી, જિcgF = પીપરામૂલગંઠોડાને બરાબર અધ ભાગ.
રત્યામિ ! રૂ-૨–૫૧ | અધ શબ્દ, તેના અભિન્ન એવા અંશાવાચક જરતી વગેરે શબ્દો સાથે વિકલ્પ સમાસ પામે છે. અને તે સમાસ તપુરૂષ કહેવાય છે. આ કાત્યાઃ = ઢંકાતી, કાત્ય = વૃદ્ધાને અધભાગ. f-fક -તુષ્પાબrs | રૂ-–૧દ્દ છે
અંશવાચક એવા પૂરણ પ્રત્યયવાળા ધિ-દ્વિતીય, ત્રિ-તૃતીય અને ચતુર-સુય, તુરીય, તથા અગ્ર વગેરે શબ્દો, અભિન્ન એવા અંશીવાચક નામની સાથે સમાસ વિકલ્પ પામે છે. અને તે સમાસ તપુરષ અંશતપુરૂષ કહેવાય છે. ભિક્ષાવાદ રિતીય = તોયમિક્ષા, મિતિયમ્ = ભિક્ષા બીજા ભાગ.
વો દિની રૂ––૧૭ કાલવાચક જે એકવચન વાળું નામ, મેયવાચક–માપવાનું એવા અર્થવાળા નામની સાથે સમાસ પામે છે, તથા દ્વિગુ સમાસના વિષયમાં પણ કાલવાચક નામ, મેયવાચક નામની સાથે સમાસ પામે છે, અને તે સમાસ “તપુરષકહેવાય છે. મારો ગાતસ્ય = માણકારઃ = જન્મેલાને મહિને થે. અહિં જાત શબ્દ મેયવાચી છે. જે અની સુતરો = ટૂથબંદુતઃ = બે દિવસથી સુતેલ. અહિં દ્ધિ અને અહન નામને “રથા સમારેo [૩–૧-૧૨] » એ સૂત્રથી હિંગુ સમાસને પ્રસંગ હોવાથી આ સમાસ થયો.
