________________
ઉપશમનાકરણ ભાગ-૧
ક્રોધની પ્રથસ્થિતિની બે આલિકા શેષ રહે ત્યારે આગાલનો વિચ્છેદ થાય છે પરંતુ ઉદાણા ચાલુ રહે છે. ઉદીરણાલિકાના ચમસમયે
(૧) સંજ્વલન ક્રોધનો ચાર માસનો ચરમ સ્થિતિબંધ થાય. શેષકર્મનો સંખ્યાતા હજાર વર્ષનો સ્થિતિબંધ થાય. અલ્પબહુત્વ પૂર્વ પ્રમાણે.
(૨) સંજ્વલન ક્રોધની જઘાતિઉદીરણા અને ઉદયનો ચરમ સમય.
ત્યાર પછી અનંત સમયે એટલે કે પ્રથમ સ્થિતિની એક આલિકા શેષ રહે ત્યારે(૧) બંધ - ઉદય ઉદીવિચ્છેદ થાય.
(૨) પ્રત્યાખ્યાના
અપ્રત્યાખ્યાના ક્રોધ ઉપશાંત થઈ ગયેલ હોય છે.
(૩) પ્રથર્માતિની એક આલિકા શેષ રહે છે તથા સમયોન. બે આલિકાનું બંધાયેલું સંજ્વલન ક્રોધનું દલિક અનુપશાંત રહે છે. તે સિવાયનું સંજ્વલન ક્રોધનું સર્વ દલિક પણ ઉપશાંત થયેલ હોય છે.
૧૮૬
–
કર્મપ્રકૃતિ ઉપશ્ચમનાકણ ગા. ૪૮ની ચૂર્ણિમાં કહ્યુ છે - ‘‘નાવ આવત્તિય હિમવलिंगसेसा कोहसंजलणाए, ताहे बितियट्ठितितो आगालो वोच्छिन्नो । पडिआवलिगातो उदीरणा एति, कोहसंजलणाए पडिआवलिगाते एगंमि समते सेसे कोहसंजलाए ज द्वितिउदीरणा, तंमि समते चत्तारि मासा ट्ठितिबंधो संजलणाणं, सेसाणं कम्माणं संखेज्जाणि वरिससहस्साणि ठितिबंधो। पडिआवलियवोच्छेदसमये चेव दो कोहा उवसंता । कोहसंजलणाए पढमट्ठितिते आवलियं समऊणदुआवलियं बद्धं च मोत्तूणं सेसं उवसंतं નિયં।''
જે સમયે ચમબંધ થાય છે તેના અનંતર સમયને બંવિચ્છેદ તરીકે અહીં ગણ્યો છે. અર્થાત્ જે સમયથી બંધ થતો નથી તે સમયને બંવિચ્છેદનો સમય કહ્યો છે. માટે ચમબંધના અનંત સમયે બંવિચ્છેદ કહ્યો છે. તેવી જ ગ઼તે ઉદય, ઉદીરણા, આગાલ, પતગૃહતદિ માટે પણ સમજવું.
આમ કર્મપ્રકૃતિ ઉપશ્ચમનાકણ ગા. ૪૮ની પૂર્ણિમાં આલિકા શેષ રહે ત્યારે સંજ્વલન ક્રોધના બંધ-ઉદય-ઉદધૈણ્ણાનો વિચ્છેદ કહ્યો છે ." कोहस्स पढमट्टितीते आवलिगावसेसाते ताहे कोहस्स बंधो उदतो उदीरणा य तिन्नि वि वोच्छिन्नाणि । "
જ્યારે કષાયપ્રાકૃતસૂર્ણિમાં પ્રથર્માસ્થતિની-સમયોનાર્વાલકા શ્રેષે સંજ્વલનક્રોધના બંધોદર્યાવચ્છેદ થાય છે, એમ કહ્યું છે-“નાથે ોહસંનજળસ્ત્ર પધ્રુિતિ સમયૂળાવત્તિયા સેસા તાથે ચેવ જોહસંનતળસ્ત્ર ગ્રંથોત્યા વોચ્છિા ।'' - પૃ. ૧૮૫૩.