________________
ધમ્મિલકુમાર રાસ
હવે એક દિવસ વનક્રીડા કરીને અશ્વારૂઢ થયેલ કુમાર પાછો જ્યાં નગરીમાં આવ્યો. ત્યાં જ નગરના દરવાજાનાં દ્વાર સડોસડ (ફટાફટ) દેવાયાં. (બંધ કર્યા) ॥૧॥ ચારે બાજુ કોલાહલ થવા લાગ્યો. આખું નગર ભયથી આક્રાંત હતું. આખાયે નગરમાં નાસભાગ મચી હતી. કોઈ મેડી ઉપર તો, કોઈ મહેલ ઉપર તો કોઈ વૃક્ષ ઉપર ચઢીને પોતાનો જાન બચાવવા પ્રયત્ન કરતું હતું. ॥૨॥
કોઈક ક્યાંક સંતાતું હતું. તો કોઈ દોડધામ મચાવતું હતું. ભાગંભાગ કરતો જનસમૂહ એકબીજા સાથે અથડાતો અને પડતો, (લોકોનું ટોળું) માર્ગની અંદર એકદમ ભયભ્રાંત હતું. લોકો ઘર બંધ કરવા લાગ્યા હતા. બજારમાં વેપારીઓ દુકાન ચપોચપ બંધ કરીને અંદર ભરાતા હતા. કુંવર પણ એક તરફના ખૂણામાં ભરાઇ ઉભો હતો. IIII કોઈ વીર સુભટો ભાલા લઈને ધસતા હતા. તો કોઈ ખડ્ગ લઈને દોડતા હતા. તો કોઈ બે હાથમાં મૂશલ (સાંબેલું) લઈને દોડતા હતા. દરેકના પગ ભાંગી પડ્યા હતા. છતાં પણ ધૈર્ય ધારણ કરીને દોડાદોડ કરતા હતા. III
૫૦
પરિસ્થિતિને જોતાં તેનો તાગ મેળવવા કુંવર ચૌટામાં આવ્યો. અને ચિત્તમાં આશ્ચર્ય પામ્યો. નજીકમાં ઘરના ગોખમાં ઊંચે ઊભેલા લોકને પૂછે છે. ભાઈ ! આ શું થયું ? શા માટે સૌ દોડધામ કરી રહ્યા છે ? પા
ઢાલ અગિયારમી
(તેહ પ્રતિજ્ઞા વાત, નયરમાં ઘર ઘરે હો લાલ – એ દેશી) તેહ કહે નર સુંદર, સાંભલો વાતને હો લાલ કે..સાંભલો. જો રે વસો પુરમાં ન, લહો ઉતપાતને હો લાલ કે...લહો. ભુવનપાલ ભૂપાલ, ઇહાં છે રાજીયો હો લાલ કે...ઇહાં. જશ મહિમા મહી માંહી, અતુલબલ ગાજીયો હો લાલ કે...અ. ॥૧॥ દલમંડલ રિપુ ખંડણ, ગજ ગુણ ધામ છે હો લાલ કે...ગજ. હસ્તીઘટામેં પટાવત, ચંપક નામ છે હો લાલ કે...ચંપક. . તે મદ ભરીઓ ધ૨ીઓ, ન જાય મહાવતે હો લાલ કે...ન. આલાન થંભ ઉમેલી, કર લી ભટ ધાવતે હો લાલ કે...કર. ॥૨॥ પાડંતો ઘર હાટ, ઇહાં હલકારશે હો લાલ કે...ઇહાં. નાસો લેઇ જીવ, તુરંગને મારશે હો લાલ કે...તુ. એમ કહેતાં તેણીવાર, સુભટ ભાલાં ધર્યાં હો લાલ કે..સુ. પાસત નાસત ત્રાસત, ચાકર ઠાકરા હો લાલ કે...ચા. ઘણા ગર્જિત ઉર્જિત શુંઢ, પ્રચંડ ઉલાલતો હો લાલ કે.... ગતિ વિટોલ પ્રાભંજન, ધૂલ ઉચ્છાલતો હો લાલ કે...ઉ. પ્રાતૃટ અંભોદ સોદર, કાલો વારણો..હો લાલ કે...કા. અગ્નિ ધમ્યું જેમ તામ્ર, રતાશે ભીષણો હો લાલ કે...રતા. II૪॥