Page Text
________________
ગાથાના ઉત્તરાર્ધમાં મિથ્યાત્વનો ત્રિવિધ-ત્રિવિધ ત્યાગ કરવાનો ઉપદેશ અપાયેલો હોવાથી અહીં
1' શબ્દ દ્વારા પરિપાલનને ઇંગિત કરવામાં આવ્યું છે એમ માનવું હિતકર છે. ૩. મિચ્છરં મિથ્યાત્વ એટલે શું? તત્ત્વની અશ્રદ્ધા એટલે મિથ્યાત્વ. તત્ત્વની એવી અશ્રદ્ધા
જેમાં જિનાજ્ઞાનો દ્વેષ ઓત-પ્રોત થયેલો છે અને વાસ્તવિક તત્ત્વને વિપરીત રૂપે જ સમજાવનારી દૃષ્ટિ જાગૃત થયેલી છે.
સંવેગી મુનિરાજ શ્રી ઇન્દ્રરંસગણીએ ઉપવેશત્પત્તિ માં લખ્યું છે કે"मिथ्यात्वं वस्तुविपर्यासरूपं नवतत्त्वाऽनवबोधाऽश्रद्धानरूपमनादिकालाऽभ्यस्तम्० xx
સારાર્થઃ નવતત્ત્વના અજ્ઞાનને અથવા અશ્રદ્ધા સાથેના તેના જ્ઞાનને મિથ્યાત્વ કહેવાય. મિથ્યાત્વવસ્તુ જેવી નથી તેવી જ દેખાડનારો દોષછે. અનાદિકાળથીતે આત્મા સાથે સંલગ્ન છે. ૪. આવું મિથ્યાત્વમન, વચન અને કાયા વડે છોડી દેવું જોઇએ. તેપણ કરીશ નહીં, કરાવીશ
નહીં અને અનુમોદના પણ નહીં કરું એવી ત્રિભંગી વડે છોડી દેવું જોઈએ. મન, વચન અને કાયાની આવી ત્રિભંગી કરો એટલે નવ પ્રકારે મિથ્યાત્વનો ત્યાગ થાય. ૫. મિથ્યાત્વનો ત્યાગ જ્યાં સુધી શરીરમાં દ્રવ્ય પ્રાણોનું અસ્તિત્વ છે ત્યાં સુધી કરવો જોઇએ.
પાંચ ઇન્દ્રિયો, શ્વાસોશ્વાસ, ભાષા અને મન, વચન, કાયાને દ્રવ્યપ્રાણ કહેવાય. જયારે દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર વિગેરે આત્મગુણોને ભાવપ્રાણ કહેવાય. ભાવપ્રાણો શાશ્વતકાલીન છે. તેથી ના નીવં પદ દ્વારા તેમને ગ્રહણ કર્યા નથી. દ્રવ્યપ્રાણો વિનાશશીલ છે માટે અહીં તેમની વિવક્ષા
કરવામાં આવી છે. + મિથ્યાત્વના પ્રકારો :
મિથ્યાત્વ દોષનું મૂળભૂત સ્વરૂપ ઉપર વર્ણવ્યું છે તે છે છતાં વિવિધ અપેક્ષાઓને અનુલક્ષીને મિથ્યાત્વના જુદાં-જુદાં પ્રકારો પણ પડે છે. મિથ્યાત્વ એક પ્રકારે, બે પ્રકારે, ત્રણ પ્રકારે, ચાર પ્રકારે, પાંચ પ્રકારે, છ પ્રકારે, આઠ પ્રકારે તેમજ દશ પ્રકારે છે અને તેના એકવીશ પ્રકારો પણ થાય છે.
મિથ્યાત્વ દોષનો વિષય આ ગાથાથી જ ઉપસ્થિત થઈ રહ્યો હોવાથી અહીં મિથ્યાત્વના દરેક પ્રકારોની પ્રરૂપણા કરવામાં આવે છે. + એક પ્રકારનું મિથ્યાત્વઃ
અતત્વમાં તત્ત્વબુદ્ધિ ધારણ કરવી તેનું નામ મિથ્યાત્વ. આ એક પ્રકારના મિથ્યાત્વમાં ગર્ભિત રીતે મિથ્યાત્વના તમામ પ્રકારો સમાઈ જાય છે.
કલિકાલસર્વજ્ઞ, પૂ.આ.શ્રી હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે યોગરાસ્ત્રિ માં ફરમાવ્યું છે કે
९२
'बोधिपताका' टीकया विभूषितं
| SR No. | 005776 |
| Book Title | Samyaktva Rahasya Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Siddhasensuri, Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |