________________
સારાર્થ : પાણીમાં તેલનું બુંદ જેમ ઝડપથી પ્રસરી જાય તેમ શાસ્ત્રના એક વચનની શ્રદ્ધા થતાં સર્વવચનની શ્રદ્ધા જ્યાં થાય છે તે “બીજરૂચિ' સમ્યક્ત્વ છે. અભિગમરૂચિ સમ્યકત્વ: અગ્યાર અંગ સૂત્રો જેમાં આચારાંગ સૂત્ર વિગેરે સમાવિષ્ટ છે, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર વિગેરે પ્રકીર્ણ આગમસૂત્રો અને ૧૪ પૂર્વ વિગેરે દષ્ટિવાદ.. આ બધાનાં અર્થનો બોધ મળતાં જેમને તે બધાં જ પ્રત્યે શ્રદ્ધા જાગી છે તેમના સમ્યકત્વને “અભિગમરૂચિ' કહેવાય. વાંચો, ઉત્તરાધ્યયનના મોક્ષમાર્ગગતિ અધ્યયનના વિધાનને... सो होइ अभिगमरुई, सुअनाणं जेण अत्थओ दिळें । एकारसअंगाई, पइण्णगं दिट्ठिवाओ अ ॥२३॥ સારાર્થ : જેમણે શ્રુતજ્ઞાનનો અર્થ પ્રાપ્ત કર્યો છે અને એથી તત્ત્વ શ્રદ્ધા જાગૃત થઈ છે તેમના સમ્યત્વને “અભિગમરૂચિ' કહેવાય. વિસ્તારરૂચિ સમ્યકત્વ : ધર્માસ્તિકાય વિગેરે છ દ્રવ્યોને, તેમના ગુણોને અને પર્યાયોને, નય અને પ્રમાણ દ્વારા વ્યવસ્થિત રીતે જાણીને જેમને જિનવચનની શ્રદ્ધા થાય તેમના સમ્યકત્વને ‘વિસ્તારરૂચિ' કહેવાય. જુઓ, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના મોક્ષમાર્ગગતિ અધ્યયનના ઉલ્લેખને.. दव्वाणं सव्वभावा, सव्वपमाणेहिं जस्स उवलद्धा । सव्वाहिं नयविहिहि अ, वित्थाररुइत्ति नायव्वो ॥२४॥ સારાર્થ દ્રવ્યોના તમામ ભાવોને, સમસ્ત નયો અને સર્વપર્યાયોથી જેણે જાણ્યાં છે તેના
સમ્યકત્વને “વિસ્તારરૂચિ' કહેવાય. ૮. ક્રિયારૂચિ સમ્યકત્વ:
સમિતિ અને ગુપ્તિ પ્રત્યેના અનુરાગથી દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ અને વિનયની જે આરાધના કરે છે તેના સમ્યકત્વને “ક્રિયારુચિ' કહેવાય. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના મોક્ષમાર્ગગતિ અધ્યયનમાં લખાયું છે કે.. હંસા-ના-ચરિત્તે-તવ-
વિષે સચ્ચ-મફત્તીણું ! जो किरिआ-भावरुई, सो खलु किरियारुइ नाम ॥२५॥ સારાર્થ ક્રિયાના રાગના કારણે દર્શનને, જ્ઞાનને, ચારિત્રને, તપને, વિનયને, સમિતિગુપ્તિને આરાધનારનું જે સમ્યક્ત્વ તેને ‘ક્રિયારૂચિ' કહેવાય.
૭૬
વોહિપતષ્ઠિા' ટીજયા વિમષિત,
