________________
૯. સંક્ષેપરૂચિ સમ્યક્ત્વ ઃ
કુતીર્થિકોનો પરિચય પણ નથી અને જૈન મતની ઓળખાણ પણ નથી એવા જે આત્માઓ ચિલાતીપુત્રની જેમ સંવેગ, ઉપશમ, સંવર વિગેરે એકાદ બોધપદના સહારે સમ્યક્ત્વને સ્પર્શી જાય છે તેમના સમ્યક્ત્વને ‘સંક્ષેપરૂચિ’ કહેવાય. જૂઓ, ઉત્તરાધ્યયનના મોક્ષમાર્ગગતિ અધ્યયનના વિધાનને...
अभिग्गहिअकुदिट्ठि संखेवरुइत्ति होइ नायव्वो ।
अविसारओ पवयणे, अणभिग्गहिओ अ सेसेसु ॥ २६ ॥
સારાર્થ ઃ કુતીર્થિકોનો આગ્રહ નથી અને જિનમતમાં પણ કુશળતા નથી એવા આત્માને જિનમતના એકાદ પદની ભાવનાથી પ્રગટનારાં સમ્યક્ત્વને ‘સંક્ષેપરૂચિ’ કહેવાય. ૧૦. ધર્મરૂચિ સમ્યક્ત્વ :
આગમોની શ્રદ્ધા થવાથી ક્રિયામાર્ગને જેઓ સ્વીકારે છે અને આગમમમાં કહેલાં દ્રવ્યોને દ્રવ્યગત ધર્મની અપેક્ષા રાખીને સ્વીકારે છે તેમના સમ્યક્ત્વને ‘ધર્મરુચિ’ કહેવાય. વાંચો, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં મોક્ષમાર્ગગતિ અધ્યયનના ઉલ્લેખને...
जो अथिकायधम्मं सुअधम्मं खलु चरित्तधम्मं च ।
सद्दहइ जिणाभिहिअं सो धम्मरुइत्ति नायव्वो || २७ ॥
સારાર્થ : દ્રવ્યોને દ્રવ્યોના ધર્મની અપેક્ષાથી અને ચારિત્રને શ્રુતજ્ઞાનની અપેક્ષાથી જેઓ સ્વીકારે છે તેમના સમ્યક્ત્વને ‘ધર્મરૂચિ’ કહેવાય.
✡
* વિષયનિર્દેશિા :
चारित्रपालनाऽसमर्थाचरित्रलालसायायुपदिशन्नाह—
* ભાવાર્થ :
ચારિત્રના પાલન માટે જેઓ અસમર્થ છે તેમને ચારિત્રની લાલસાનો ઉપદેશ આપતાં કહે છે કે–
* મૂળમ્ ઃ
जइ नो सक्का धरिउ, मूलुत्तरगुणगणं तहावि दढं । कायव्वं सम्मत्तं, सम्मं समए जहा भणिअं ॥ ८ ॥
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-८
७७
