Page Text
________________
+ બીજો દોષ
શ્રાવક જાણે છે કે જિનેશ્વરના શાસનમાં ધર્મશાસ્ત્રોનું વિશિષ્ટ મહત્ત્વ છે અને શાસ્ત્રોની આજ્ઞા છે કે મિથ્યાત્વી દેવના મંદિર વિગેરેમાં જવું જોઈએ નહિ. આમ છતાં શાસ્ત્રજ્ઞાની અવગણના કરીને જે શ્રાવક મિથ્થામતિના સ્થાનોમાં ગમન કરે છે તે મિથ્યાત્વી તાપસો, કુલિંગીઓ, કથાકારો અને તેમના અનુયાયી સમાન ભક્ત ગૃહસ્થોના મિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ કરે છે.
શ્રાવક ત્યાં જતો થાય એટલે મિથ્યાત્વ પ્રવર્તાવનારાં તાપસો - સંન્યાસીઓ વિગેરેમાં બદ્ધાગ્રહ પેદા થાય કે અમારાં મતનું જુઓ કેવું સન્માન છે? મિથ્યાત્વને અનુસરનારાં તેમના ભક્તોમાં પણ એવો આગ્રહ ઉત્પન્ન થાય કે આપણો મત સાચો જ છે. આ આગ્રહ જ મિથ્યાભિનિવેશ બની જતાં તેમનામાં રહેલાં મિથ્યાત્વદોષની પણ ખૂબ પુષ્ટિ-વૃદ્ધિ થાય. આમ, મિથ્યાત્વીના સ્થાનમાં ગમન કરનાર શ્રાવકને બીજો મિથ્યાત્વવૃદ્ધિ નામનો દોષ લાગે. - ત્રીજો દોષ? “ | શ્રાવકને ત્રીજો દોષ મિથ્યાત્વીના બોધિબીજની હત્યા કરવાનો લાગે છે. અહીં પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે બીજા નંબરના દોષ તરીકે મિથ્યાત્વવૃદ્ધિનું વર્ણન કરેલું જ છે ત્યારે ફરી વાર બોધિબીજની હત્યાને દોષ તરીકે ઉપસ્થિત કરવાથી પુનરાવૃત્તિ દોષ નથી ઉભો થતો? ના, પુનરાવૃત્તિ દોષને અહીં પ્રવેશ મળતો નથી કેમકે મિથ્યાત્વવૃદ્ધિ નામનો દોષ વર્તમાન જન્મની અપેક્ષાએ વર્ણવવામાં આવ્યો હતો અને બોધિબીજ હત્યા નામનો દોષ ભવિષ્યકાળના જન્મોની અપેક્ષાએ વર્ણવવામાં આવે છે. અનુબંધની અપેક્ષાથી આ ત્રીજા દોષને વર્ણવવામાં આવે છે. બોધિબીજ એટલે શું?
બોધિબીજ એટલે સમ્યગ્દર્શન નામનો ગુણ. સમ્યગ્દર્શન ગુણ સામાન્ય કક્ષાનો નથી પરંતુ તેમાં તો સકળ ભાવ પ્રાણોનું સામૂહિક કરણ થયેલું છે. बोधिबीजं सर्वभावप्राणसमुच्चयमयं सम्यक्त्वमेव ।
જ્યારે આત્મામાં ભાવમિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ થાય છે ત્યારે નિયમા ભાવ પ્રાણોની હિંસા થઈ જાય છે. જયાં સુધી ભાવમિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ થતી રહે ત્યાં સુધી ભાવપ્રાણોની હિંસા ચાલુ રહે. ભાવમિથ્યાત્વનું અસ્તિત્વ જ્યાં સુધી ટકેલું રહે ત્યાં સુધી ભાવપ્રાણોની હિંસાની પરંપરા અસ્તિત્વમાં રહે. આ વિષચક્ર ક્યારેક અનંતા જન્મો સુધી લંબાતું જાય છતાં તેનો અંત આવે નહિ.
ભાવમિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ થવાનું કારણ આત્મામાં મિથ્યાભિનિવેશની વૃદ્ધિ થાય છે તે છે. જેનામાં મિથ્યાભિનિવેશ વધે તેનામાં ભાવમિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ થાય અને જેનામાં ભાવમિથ્યાત્વની વૃદ્ધિ થાય તેના ભાવ પ્રાણોની હિંસા અવિરતપણે ચાલતી રહે. આમ, સમગ્ર દુષ્પરંપરાનું બીજ મિથ્યાભિનિવેશની વૃદ્ધિમાં વવાયેલું છે તે નક્કી થાય છે.
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-१६-१७
૧૧૧
| SR No. | 005776 |
| Book Title | Samyaktva Rahasya Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Siddhasensuri, Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |