Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 02

SR No.: 005770
Original Sutra Author: N/A
Author: Jagdishbhai
Publisher: Jagdishbhai
Publication Year: 2013
Total Pages: 396
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 131

४८८
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૨ (११) निह्नव :-छुपाqj अर्थमा मा "अप" अव्यय भावे छ. शतमपजानीते (ते सोने छुपावे छ.) सहस्त्रम् अपजानीते (ते. ४२ने पावे छ.)
(११) सव्यवृत्ति :- विपरीत अर्थमा "अप" अव्यय भावे छ. ह.त. "अपसव्यं गच्छति" (વિપરીતતાથી જાય છે. ક્રિયાવિશેષણ છે.) સવ્યવૃત્તિનો અર્થ ‘વિપર્યય હોવો જોઈએ, એવું मानीने ४९॥व्युं छे.
(शन्या०) सम्-मूर्ति-वचनैक्य-प्रभव-समन्ताद्भाव-भूषण-समवायाऽऽभिमुख्य-योगपद्य-श्लेषण-भृशार्थ-दर्शनीयत्व-सादृश्याऽ-नास्थिताऽपिधान-क्रोध-मर्यादेा-चीवरग्रहणाऽस्पष्ट-प्रीति-स्वीकरणाऽल्पार्था-ऽभ्यास-प्राधान्य-पुनः क्रियासु । मूर्ती-संहता मूर्तिघंटादीनाम्। वचनैक्ये-एकवादः-संवादः । प्रभवे-तिलेभ्यस्तैलं संभूतम् । समन्ताद्भावे-समन्ताद् गच्छति-संगच्छते । भूषणे-भूषिता कन्या-संस्कृता कन्या । समवाये-संकरः । आभिमुख्येसमुत्तिष्ठति । यौगपद्ये-युगपत्कृतः-संकेतः (संकृतः) । श्लेषणे-सन्धिः । भृशार्थे-सन्नह्यति । दर्शनीयत्वे-संस्थिता कन्या, दर्शनीयेत्यर्थः । सादृश्ये-गोसंस्थानं गवयस्य । अनास्थिते-संस्थितः केतुः । अपिधाने-संवृतं द्वारम् । क्रोधे-संरम्भः । मर्यादायाम्-संस्था । ईर्ष्यायाम्-संलापः । चीवरग्रहणे-संचीवरयते भिक्षुः । अस्पष्टे-संशयः । प्रीतौ-संभाषणम् । स्वीकरणे-संगृह्णाति । अल्पार्थे-समर्थ(घ)म् । अभ्यासे-समीपम् । प्राधान्ये-समर्थः सम्राट् । पुनः-क्रियायाम्पुनर्धावति-संधावति, पुनस्तपति-संतपति ।
अनुवाई :- सम् :- सम् अव्ययन। भूर्ति अर्थथा २३ अरीने. इथा लिया अर्थन। प्रयोगो बतावे छे.
(१) मूर्ति :- संघात अर्थमा सम् अव्यय मावे छे. हा.त. घटादीनाम् संहता (घट गेनो સંઘાત અર્થાત્ ઘટ વગેરે એકદમ જોડાયેલા છે. જે પદાર્થો પિંડ સ્વરૂપે હોય તેને સંઘાત સ્વરૂપ કહેવાય છે અને તે જ મૂર્તિ સ્વરૂપે હોય છે.)
(२) वचनैक्य :- “वयनमा ५j" अर्थमा सम् अव्यय भावे छ. ..त. संवादः (मने વચનો સમાન સ્વરૂપવાળા હોય અર્થાત્ એક જ તાત્પર્યનું કથન કરતાં હોય ત્યારે સંવાદ શબ્દનો प्रयोग ४२वाम मावे छे.) |
(3) प्रभव :- उत्पन्न यj अर्थमा सम् अव्यय मावे छ. u.t. तिलेभ्यः तैलम् संभूतम् (तसमांथी तेल उत्पन्न थयु.)
(४) समन्तात् भाव :- यारेलामेथी थj अर्थमा "सम्" अव्ययावे छे... संगच्छते - माम तो संगच्छध्वम् (तभे साथे. मो.) ॥ प्रभारी वेभ प्रसिद्ध अर्थ छ. माथी. मी