________________
सू० १-१-२४
૨૮૧ सूत्रम् - मनुर्नभोऽङ्गिरो वति । १ ।१ । २४ ॥
- तपशि :मनुस् नभस् अङ्गिरस् इत्येतानि नामानि वति प्रत्यये परे पदसंज्ञानि न भवन्ति । मनुरिव मनुष्वत् । एवम्-नभस्वत्, अङ्गिरस्वत् । पदत्वाभावाद् रुर्न भवति, षत्वं तु भवति ॥२४॥
-: तत्वप्रशिडानी अनुवाद :'मनुस्', 'नभस्' भने 'अङ्गिरस्' मा नामी "वत्" प्रत्यय ५२ छत ५४संशquथत नथी. मनुस् ४वो = मनुष्यवत् अर्थात प्रपति (४dsal) ४वो. मे ४ प्रभाए 2000४वो भने अङ्गिरस् नामान षिवो. मा ४ प्रयोगोमा ५४संशानी अभाव थवाथी "स्"नो "रु" थतो नथी. परंतु मनुष्वत् प्रयोगमा "स्" पहनी मध्यम माथी "नाम्यन्तस्था..." २-3१५ सूत्रथा "" 'यशे ४.
.- शमाविन्यास :मनुर्नभ इत्यादि-“मनिच् ज्ञाने" "रुद्यति-जनि-तनि-धनि-मनि०" [उणा० ९९७.] इत्युसि मनुस्, “णभ च हिंसायाम्" "अस्" [उणा० ९५२.] इत्यसि नभस्, "अगु गतौ" "उदितः स्वरान्नोऽन्तः" [४.४.९८.] इति नाऽऽगमे "विहायस्-सुमनस्-पुरुदंशस्-पुरूरवोऽङ्गिरसः" [उणा० ९७६.] इत्यसि इरागमे च अङ्गिरस् । मनुरिवेत्यादि विगृह्य "स्यादेरिवे" [७.१.५२.] इति वति पदत्वाभावाद् रुत्वाभावे यथासंभवं षत्वे(सत्वे) च मनुष्वदित्यादि । छन्दसीति अनुपदकारः (उपसंख्यानान्येतानि छन्दोविषयाणीति कैयटः) इति ॥२४॥
- शमडाविन्यासनो अनुवाद :"मन्" पातु "शान ७२" अर्थमा योथा नो छ. "रुद्यति – जनि-तनि..." (उणा० ८८७) सूत्रथी "मन्" पातुने "उस्" प्रत्यय थत "मनुस्" २०६ प्राप्त थाय छ, नो अर्थ प्रपति
हिंसा अर्थवाणो "णभ्" धातु पडेटा नो छ. २ 'नभ्' धातुने उणा० ८५२ सूत्रथा. "अस्" प्रत्यय थत "नभस्" २०६ थाय छे. "नभस्"नो अर्थ मा भने श्राव भास थाय छे. "अगु गतौ" “ति" अर्थवाणो "अग्" पातु पडे19नो छ. २॥ पातु "उ" इत् संशो
