Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 01

SR No.: 005769
Original Sutra Author: N/A
Author: Jagdishbhai
Publisher: Jagdishbhai
Publication Year: 2013
Total Pages: 412
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 297

૨૬૨
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૧ सार्थ५५i भाटे ४८४२५ो सापे. छ. सुश्रुत् + अण् ॥ अवस्थामा पूर्वन नाम ५६संज्ञान। निषेधवाणु थdi "त्"नी "द्" थतो नथी.. भाटे सौश्रुतम् ३५ सिद्ध थशे.. तेभ४ भगवत् + अण्मi ५९ ५४संशानो निषे५ थdi "भागवतम्" ३५ सिद्ध थशे.
- शमहाविन्यास :(शन्या०) नामेत्यादि-नमति-प्रह्वीभावं गच्छत्यर्थं प्रत्येतत् “सात्मन्नात्मन्वेमन्०" [उणा० ९१६.] इति मनिमकारस्यात्वे च नाम । स् इद् यस्य स सिद्, अन्यस्यासंभवात् प्रत्यय एव, तत्साहचर्याद् यकारवर्जितं व्यञ्जनमपीत्याह-सितीत्यादि ।
-: शमहाविन्यासनो अनुवाद :मायार्थ (मगत "नाम" २०६नी व्युत्पत्ति मतावे छ : “नम्" पातुने, तअर्थमा "सात्मन्नात्मन्वेमन ..." (उणादि - ८१६) सूत्रथी मन् प्रत्यय थाय छे. वे नम् + मन् मा अवस्थामा अकारनो "आ" थतi "नामन्" २०६ प्राप्त थाय छ, ४नुं प्रथमा मे.वयन "नाम" છે. જે અર્થ તરફ ઝૂકે છે તે નામ કહેવાય છે.
वे सित् २०६ संांधी सभास. मोटो छे. स् इत् यस्य सः = सित् महा मी समास હોવાથી અન્યપદ તરીકે બીજા કોઈનો અસંભવ હોવાથી પ્રત્યયનું જ ગ્રહણ થઈ શકે છે. અહીં "सित्" से प्रत्यय डोपाथी "यकार" २रित व्यं४- ५९॥ प्रत्यय संबंधी सेवो. साहचर्यात् सदृशस्य एव न्यायथा यकार पार्छित व्यं४ ५९॥ प्रत्यय संधी ४ सेवो न विद्यते य व्यंजनम् यस्य स इति अय्व्यञ्जनम् प्रत्ययः. वे "सिदय्व्यञ्जने"नो समुहित अर्थ मा प्रभाए थशे : सित् प्रत्यय પર છતાં તેમજ યાર રહિત વ્યંજનથી શરૂ થતાં પ્રત્યય પર છતાં પૂર્વનું નામ પદસંજ્ઞાવાળું થાય
(शन्या०) भातेर्डवतौ भवत्, तस्यायम् "भवतोरिकणीयसौ" [६.३.३०.] इति ईयसि पदत्वात् तृतीये भवदीयः । 'उर्वै' इत्यस्माद् "इणुवि०" [उणा० १८२.] इति णे ऊर्णा अस्य सन्ति, (ऊर्णायुः । अहंयुः, अहय्युः, शुभंयुः, शुभम्युः) 'अहम्, शुभम्' इति विभक्तिप्रतिरूपकमव्ययम्, "ऊर्णाऽहंशुभमो युस्" [७.२.१७.] इति युसि अनेन पदत्वे "तौ मुमो व्यञ्जने स्वौ" [१.३.१४.] इत्यनुस्वारानुनासिकौ च भवतः । “पां पाने" पीयते तदिति "पा-हाक्भ्यां पय-ह्यौ च" [उणा० ९५३.] इत्यसि पयः, राजन् (त) इति "उक्षि-तक्ष्यक्षीशिराजि०" [उणा० ९००.] इत्यनि राजन्, पश्यतीति क्विपि दृक्, एषां भ्यामि, सुपि, तलि, त्वे च प्रत्यये पदत्वाद् रुत्व-नलोप-गत्वानि भवन्ति । राजानमिच्छति “अमाव्ययात् क्यन् च"