Page Text
________________
सू० १-१-१६
૨૦૧
उत्त२५t :- “कादिर्व्यञ्जनम्" (१/१/१०) मा सूत्रमां "कादिः "नो भेड वार बहुव्रीहि समास र्यो ञने खे ४ ‘कादिः 'नो षष्ठी तत्पुरुष समास पए। सम४वामां आवे तो 'क'नी आहिमां ૧-૧-૯ સૂત્ર અનુસ્વાર અને વિસર્ગનું આવે છે. તેની પણ વ્યંજનસંજ્ઞા થશે. આથી હવે કોઈ વિરોધ આવશે નહીં.
-: न्याससारसमुद्धार :
(न्या०स० ) अं अ इत्यादि-शिट्-धुट्शब्दयोर्विषयनामत्वात् पुंस्त्वम् ।
-: न्याससारसमुद्धारनो अनुवाह :
શિદ્ અને ધુર્ એ બંને શબ્દો ચોક્કસ વિષય સંબંધમાં નામપણું પ્રાપ્ત કરે છે. માટે શિદ્ અને છુટ્ શબ્દ પુલિંગમાં આવ્યા છે. વર્ણના વિષયમાં શિદ્ અને ધુર્ સંજ્ઞા પડી છે માટે વર્ણ પ્રમાણે शिट् खने घुट् संज्ञा पुलिंगमां छे.
(न्या०स० ) — क)(पयोर्देश-काल- लिपिभेदेऽपि रूपाभेदाद् दृष्टान्तमाह-वज्राकृतिरिति-वज्रस्येव आकृतिर्यस्य स तथा, गजकुम्भयोरिवाकृतिर्यस्य सोऽपि तथा । ककार -पकारौ चानयोः परदेशस्थावुच्चार्येतें, सर्वत्र परसंबद्धावेवैतौ भवतः, न स्वतन्त्रौ, नापि पूर्वसंबद्धावनुस्वारवदिति । रेफादेशत्वात् कख - पफसंनिधावेव तयोः प्रयोगादल्पविषयत्वम्, अत एव सत्यपि संज्ञिसामानाधिकरण्येऽल्पीयस्त्वज्ञापनाय शिडित्येकवचनेन निर्देशः कृतः । अथ कथमनयोर्वर्णत्वं वर्णसमाम्नाये पाठाभावात् ? सत्यम् - रेफस्य वर्णत्वात् तयोश्च रेफादेशत्वाद् वर्णत्वसिद्धिः । न च वर्णाऽऽदेशत्वेन लोपस्यापि वर्णत्वमाशङ्कनीयम्, तस्याभावरूपत्वात्, न चाभावो भावस्याऽऽश्रयो भवितुमर्हति अतिप्रसंगात्, अयमेवार्थो बहुवचनेन सूच्यते, अनुवादकत्वेन तस्य साधकत्वाभावादित्याह-बहुवचनमिति । ननु - क) (पयोर्व्यञ्जनसंज्ञाऽपि पूर्वेषामस्ति तत् कथं तैः सह न विरोधः ? उच्यते - रेफस्थानित्वेन व्यञ्जन-संज्ञाऽपीति न विरोधः ॥ १६ ॥
અનુવાદ :- ઉપરની પંક્તિઓનું સંપૂર્ણ ભાષાંતર શબ્દમહાર્ણવન્યાસનાં અનુવાદમાં આવી युं छे.
॥ षोडशमम् सूत्रम् समाप्तम् ॥
*
| SR No. | 005769 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagdishbhai |
| Publisher | Jagdishbhai |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 412 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |