________________
५ स्थानकाध्ययने उद्देशः १ ज्योतिष्कभव्यदेवादिपरिचारणाऽग्रमहिषीचमराद्यनीकानिद्विकल्पाभ्यन्तरपत्स्थितिः ४०१- ४०५ सूत्राणि श्री स्थानाङ्ग सूत्र सानुवाद भाग २
ઓગણીસ વર્ષના દીક્ષિતને દૃષ્ટિવાદ નામના બારમા અંગની વાચના આપે અને સંપૂર્ણ વીશ વર્ષનો દીક્ષિત સમગ્ર सूत्रनी वायनाने योग्य थाय छे. (४3) * તે જ-વાચના ન આપનાર, ગ્લાન અને શૈક્ષ્યના વૈયાવૃત્ય પ્રત્યે સ્વયં સારી રીતે તત્પર થતો નથી-આ ચોથું. તે જ સાધુ, ગણ-સમુદાયને પૂછ્યા સિવાય વિચરે છે-અન્ય ક્ષેત્રમાં ગમન વગેરે કરે છે, આવા સ્વભાવવાળો તે અનાપૂછવચારી. અહિં કહેવાનો આશય શું છે? તે કહે છે–પૂછીને વિચરનાર નથી. આ પાંચમું વિગ્રહનું સ્થાન જાણવું. એનાથી વ્યતિરેક વડે અવિગ્રહ સૂત્ર છે તે સ્પષ્ટાર્થવાળું છે. ૩૯૯ll
1. નિષિઘાસૂત્રને વિષે બેઠકો તે નિષઘા-બેસવાના પ્રકારો, તેમાં આસનને વિષે પુતને નહિ લગાડવા વડે બન્ને પગથી (ઉભડક) રહેલ તે ઉત્સુક, તેની જે નિષદ્યા (બેઠક) તે ઉત્કટુકા, તથા ગાયનું દોહવું તે ગોદોહિકા, તેના જેવી આ નિષદ્યા તે ગોદોહિકા, સમપણે બન્ને પગ અને બન્ને પુત જમીનમાં લાગેલ છે જે નિષદ્યામાં તે સમપાદપતા, પર્યકા-જિનપ્રતિમાની જેમ पासनमा ३८ छ भने अर्द्धपर्य।-साथ 3५२ मे ५॥ २॥णवा३५ सक्षवाणी छे. तथा ऋजोः-
२ ५३५ વત્વથી વજિત સામાયિકવાળાનું જે કર્મ (ક્રિયા) અથવા ભાવ તે આર્જવ અર્થાત સંવર. તેના સ્થાનો-ભેદો તે આર્જવસ્થાનો છે. સાધુ-સમ્યગ્ગદર્શનપૂર્વકપણાએ શોભન આર્જવ-માયાનો નિગ્રહ, તે સાધુ આર્જવ. અહિં કર્મધારય સમાસ છે અથવા સાધુ એટલે યતિનો આર્જવ તે સાધુઆર્જવ (આ ષષ્ઠી તપુરુષ સમાસ છે). એવી રીતે અન્ય ચાર આર્જવો પણ જાણવા. ૪00ll
ससतायुत प्राी भरीने प्राय: हेव थाय छे भाटे 'पंचविहा जोइसिया' इत्यादि० सूत्रथी मारलीने 'ईसाणस्स णं' આ અંત્ય ગ્રંથ વડે દેવાધિકાર કહે છે – पंचविहा जोतिसिया पन्नत्ता, तंजहा-चंदा, सूरा, गहा, नक्खत्ता, ताराओ । पंचविहा देवा पन्नत्ता, तंजहाभवितदव्वदेवा, णरदेवा, धम्मदेवा, देवातिदेवा,भावदेवा ।। सू० ४०१।। पंचविहा परितारणा पन्नत्ता,तंजहा–कायपरितारणा, फासपरितारणा,रूवपरितारणा,सद्दपरितारणा,मणपरितारणा ॥सू० ४०२॥ चमरस्स[णं] असुरिंदस्स असुरकुमाररन्नो पंच अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा–काली, राती, रतणी, विज्जू, मेहा । बलिस्स णं वतिरोतणिंदस्स वतिरोतणरन्नो पंच अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा–सुंभा, णिसुंभा, रंभा, .णिरंभा, मदणा ।। सू० ४०३॥ चमरस्स णमसुरिंदस्स असुरकुमाररन्नो पंच संगामिता अणिता पंच संगामिता अणिताधिवती पन्नत्ता, तंजहापायत्ताणिते, पीढाणिते, कुंजराणिते, महिसाणिते, रहाणीते । दुमे पायत्ताणिताधिवती, सोदामे आसराया पीढाणियाधिवती, वेकुंथूहत्थिराया कुंजराणिताधिपती,लोहितक्खे महिसाणिताधिपती, किन्नरेरधाणिताधिपती। बलिस्स णं वतिरोतर्णिदस्स वतिरोतणरन्नो पंच संगामिताणिता पंच संगामिताणीयाधिपती पन्नत्ता, तंजहापायत्ताणिते जाव रधाणिते । महहुमे पायत्ताणिताधिवती, महासोतामे आसराता पीढाणिताधिपती, मालंकारे हत्थिराया कुंजराणिताधिपती, महालोहियक्खे महिसाणिताधिपती, किंपुरिसे रधाणिताधिपती। धरणस्स णं णागकुमारिंदस्स णागकुमाररन्नो पंच संगामिता अणिता पंच संगामिताणीयाधिपती पन्नत्ता, तंजहा–पायत्ताणिते जाव रधाणीते। भद्दसेणे पायत्ताणिताधिपती, जसोधरे आसराया पीढाणिताधिपती, सुदंसणे हत्थिराया कुंजराणिताधिपती, नीलकंठे महिसाणियाधिपती, आणंदे रहाणिताहिवई। भूयाणंदस्सणं नागकुमारिदस्स नागकुमारनो पंच संगामियाअणिया पंच संगामियाणीयाहिवई पन्नत्ता, तंजहा
21