Page Text
________________
५ स्थानकाध्ययने उद्देशः २ अर्हदवर्णादिना दुर्लभसुलभबोधिता ४२६ सूत्रम् श्री स्थानाङ्ग सूत्र सानुवाद भाग २ હોય છે. વળી વીતરાગપણાથી સમવસરણાદિને વિષે પ્રતિબંધનો અભાવ હોવાથી દોષ નથી ૧, અરિહંતપ્રજ્ઞત શ્રુતચારિત્રરૂપ ધર્મનો “પ્રાકૃત ભાષા વડે ગુંથાયેલ શ્રત છે, વળી ચારિત્ર વડે શું ફળ છે? દાન જ શ્રેય છે” ઇત્યાદિ અવર્ણવાદ બોલતો થકો કર્મબંધ કરે છે. અહિં ખુલાસો કરે છે કે-શ્રુતનું પ્રાકૃતભાષાપણું દોષરૂપ નથી, કારણ બાળ વગેરે જીવોને સુખપૂર્વક અભ્યાસ કરવા માટે ઉપકારી છે તથા મોક્ષનું અનંતર કારણ હોવાથી ચારિત્ર જ શ્રેષ્ઠ છે ૨, “આ બાળક છે” ઇત્યાદિ આચાર્ય, ઉપાધ્યાયના અવર્ણવાદને બોલતો થકો કર્મબંધ કરે છે. અહિં ઉત્તર એ છે કે બુદ્ધિ વગેરેથી વૃદ્ધપણું હોવાથી બાલત્વાદિ દોષરૂપ નથી ૩, ચાર વર્ણો-પ્રકારો, શ્રમણ વગેરે છે જેમાં તે ચતુર્વર્ણ, (અહિં સ્વાર્થિક અણુ પ્રત્યય છે) તે જ ચાતુર્વર્ણ, તે સંઘના અવર્ણવાદને બોલતો થકો. દા. ત.-“આ સંઘ શો? જે સમુદાયના બળ વડે પશુના સંઘની જેમ અમાર્ગને પણ માર્ગરૂપ કરે છે, આમ કહેવું ઉચિત નથી, કારણ કે સંઘને જ્ઞાનાદિક ગુણનો સમુદાય છે. અને જ્ઞાનાદિ ગુણ વડે જ માર્ગને માર્ગરૂપ કરે છે ૪, વિપક્વ-સારી રીતે પરિનિખિત અર્થાત્ પ્રકર્ષ પર્યત પ્રાપ્ત થયેલ તપ અને બ્રહ્મચર્ય ભવાંતરને વિષે (હતું) જેઓનું અથવા વિપક્વ-ઉદયમાં આવેલ તપ અને બ્રહ્મચર્યના હેતુપૂર્વક દેવાયુષ્કાદિ કર્મ જેઓને તે વિપક્વ તપ બ્રહ્મચર્યવાળા દેવોના અવર્ણવાદને બોલતો થકો. દા. ત. દેવો નથી જ-કોઈ વખતે પણ જોવામાં આવતા જ નથી અથવા કામમાં આસક્ત ચિત્તવાળા વિટની જેવા અવિરતિઓ વડે શું? અર્થાત્ કંઈ જ નહિ. વળી અનિમેષ અને ચેષ્ટા રહિત મરણ પામતા એવા અને શાસનના કાર્યમાં અનુપયોગી એવા દેવો વડે શું પ્રયોજન છે? ઇત્યાદિ અવર્ણવાદ ન બોલવો. કેમકે દેવો છે, કારણ કે–તેના વડે કરાયેલા અનુગ્રહ અને ઉપઘાત વગેરે જોવાય છે. કામની આસક્તિ તો મોહ અને સાતવેદનીય કર્મના ઉદયથી છે. કહ્યું છે કે____एत्थ पसिद्धी मोहणीयसायवेयणियकम्मउदयाओ । कामपवत्ता विरई, कम्मोदयओ चिय न तेसिं ॥११२।।
દેવોની નિંદામાં આ પ્રમાણે જવાબ આપવો કે-મોહનીય અને સાતવેદનીય કર્મના ઉદયથી દેવો કામમાં આસક્ત છે, કષાય મોહનીયના ઉદયથી તેઓને વિરતિ નથી. (૧૧૨)
अणिमिस देवसहावा, निच्चेट्ठाऽणुत्तरा उ कयकिच्चा । कालणुभावा तित्थुन्नई पि अन्नत्थ कुव्वंति ।।११३।।
દેવસ્વભાવથી તેઓ અનિમેષ છે, કૃતાર્થ થયેલ હોવાથી નવીન ચેષ્ટા રહિત છે. કાળના અનુભાવથી તીર્થની ઉન્નતિને - પણ અન્યત્ર-મહાવિદેહ વગેરેને વિષે કરે છે. (૧૧૩)
અહંતોનો વર્ણવાદ-યશવાદ આ પ્રમાણે કહેવોजियरागदोसमोहा, सव्वनू तियसनाहकयपूया । अच्चंतसच्चवयणा, सिवगइगमणा जयंति जिणा ॥११४।।
રાગ, દ્વેષ અને મોહને જીતેલા, સર્વજ્ઞ, દેવોના સ્વામી-ઈદ્રો વડે પૂજા કરાયેલા, અત્યંત સત્ય વચનવાળા અને મોક્ષગતિમાં જવાવાળા જિનેશ્વરો જય પામે છે. (૧૧૪)
અરિહંતપ્રરૂપિત ધર્મની શ્લાઘા આ પ્રમાણે કરવી. वत्थुपयासणसूरो, अइसयरयणाण सायरो जयइ । सव्वजयजीवबंधुरबंधू दुविहोऽवि जिणधम्मो ।।११५।।
વસ્તુઓને પ્રકાશવામાં સૂર્ય, અતિશય રત્નોનો સાગર, સમસ્ત જગતના જીવોનો સ્નેહાળ બંધુ (સમાન) એવો બે પ્રકારનો જિનધર્મ જય પામે છે. (૧૧૫)
આચાર્યની સ્તુતિ આ પ્રમાણે કરવી– तेसि नमो तेसि नमो, भावेण पुणो वि तेसि चेव नमो । अणुवकयपरहियरया, जे नाणं देंति भव्वाणं ।।११६।।
[પવ૦ ૨૬૦૦ 7િ] તેઓને નમસ્કાર હો! તેઓને નમસ્કાર હો! ભાવથી ફરીને તેઓને નમસ્કાર હો! ઉપકાર નહિ કરેલ બીજા જીવોના • હિતમાં રક્ત (તત્પર) થયા થકા જે ભવ્ય જીવોને જ્ઞાન આપે છે. (૧૧૬)
55
| SR No. | 005768 |
| Book Title | Sthanang Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanandvijay |
| Publisher | Guru Ramchandra Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 484 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_sthanang |
| File Size | 12 MB |