Sthanang Sutra Part 01

SR No.: 005767
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayanandvijay
Publisher: Guru Ramchandra Prakashan Samiti
Total Pages: 520
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_sthanang
File Size: 14 MB

Page 95

२ स्थानकाध्ययने उद्देशः १ कालकाशौ ७४ एवं शरीरस्वरूपम् ७५ सूत्रम् श्री स्थानाङ्गसूत्र सानुवाद भाग १
હમણા જ દ્રવ્યનું સ્વરૂપ કહ્યું, હવે દ્રવ્યના અધિકારથી દ્રવ્ય વિશેષ કાળ અને આકાશદ્રવ્યની પ્રરૂપણા કરે છે. दुविहे काले पन्नत्ते, तंजहा-ओसप्पिणीकाले चेव उस्सप्पिणीकाले चेव। दुविहे आगासे पन्नत्ते, तंजहा-लोगागासे चेव अलोगागासे चेव ।। सू०७४॥ (મૂળ) બે પ્રકારે કાળ કહ્યો છે તે આ પ્રમાણે—અવસર્પિણી અને ઉત્સર્પિણી કાળ. આકાશ બે પ્રકારે કહ્યું છે, તે આ प्रभारी-
सोश मने मोश. ॥७४॥ (210) कल्यते-2 °४९॥42 छ, अथवा लेना 433 ०४९॥4 छ, अथवा nij4 अथवा 3eu (ast) वगेरेनो समूड ते 14, વર્તના એટલે નવા પુરાણાધિરૂપે નિરંતર વર્તવું તે વર્ણના. પર–દેવદત્તથી યજ્ઞદત્ત પહેલો જભ્યો હોવાથી પર કહેવાય, અને અપર–યજ્ઞદત્તથી દેવદત્ત પાછળ ઉત્પન્ન થયેલ હોવાથી અપર કહેવાય, એવા લક્ષણવાળો કાળ અવસર્પિણી અને ઉત્સર્પિણીરૂપે બે પ્રકારનો છે. બે સ્થાનના અનુરોધથી એમ કહ્યું, નહિં તો અવસ્થિત લક્ષણવાળો મહાવિદેહ તથા ભોગભૂમિ-યુગલિક ક્ષેત્રમાં संभावित त्रीमो में ५५ छ. 'आगासे'त्ति० सर्व द्रव्योना स्वभावाने आकाशयति-भाहपूर्व 4.51शे, द्रव्यना स्वभावना લાભમાં અવસ્થાન (આધાર)ને આપે તે આકાશ. અહિં ‘આ’ શબ્દ મર્યાદા અને અભિવિધિવાચક છે. તેમાં મર્યાદાના અર્થમાં આકાશમાં રહેતા છતાં પણ ભાવો પોતાના સ્વરૂપમાં જ રહે છે, આકાશપણાને પામતા નથી, એવી રીતે તે ભાવોને પોતાને આધીન ન કરવાથી આકાશસ્વરૂપ થતા નથી. અભિવિધિના અર્થમાં તો સર્વ ભાવોમાં વ્યાપક હોવાથી આકાશ છે. જે આકાશના દેશમાં ધર્માસ્તિકાય વગેરે દ્રવ્યોની વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ છે તે જ આકાશ લોકાકાશ છે, તેથી વિપરીત (જેમાં ધર્માસ્તિકાય पोरेनी प्रवृत्ति नथी) ते Heltt२छ. ७४।।
હમણા જ લોક-અલોક ભેદથી આકાશ બે પ્રકારે કહ્યું. વળી લોક, શરીરવાળા જીવો અને શરીરોનો સર્વથા આશ્રયરૂપ હોવાથી નારક વગેરે શરીરવાળા દંડક વડે શરીરની પ્રરૂપણા કરે છે. णेरइयाणं दो सरीरगा पन्नत्ता, तंजहा–अब्भंतरगे चेव बाहिरगे चेव। अब्भंतरए कम्मए, बाहिरए वेउब्विए। एवं देवाणं भाणियव्वं। पुढविकाइयाणं दो सरीरगा पन्नत्ता, तंजहा–अब्भंतरगे चेव बाहिरगे चेव। अब्भंतरगे कम्मए, बाहिरगे ओरालिगे। जाव वणस्सइकाइयाणं (१)। बेइंदियाणं दो सरीरगा पन्नत्ता, तंजहा-अब्भंतरए चेव बाहिरए चेव। अब्भंतरगे कम्मए, अट्ठि-मस-सोणितबद्ध बाहिरए ओरालिए। जाव चउरिदियाणं। पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं दो सरीरगा पन्नत्ता, तंजहा–अब्भंतरगे चेव बाहिरगे चेव, अब्भंतरगे कम्मए, अट्ठिमंस-सोणिय-प्रहारु-छिराबद्धे बाहिरए ओरालिए। मणुस्साण वि एवं-चेव (२)। विग्गहगइसमावनगाणं नेरइयाणं दो सरीरगा पन्नत्ता, तंजहा–तेयए चेव कम्मए चेव। निरंतरं जाव वेमाणियाणं। नेरइयाणं दोहिं ठाणेहिं सरीरुप्पत्ती सिया, तंजहा–रागेण चेव दोसेण चेव। जाव वेमाणियाणं। ‘नेरइयाणं दुट्ठाणनिव्वतिए सरीरगे पन्नत्ते, तंजहा–रागनिव्वत्तिए चेव, दोसनिव्वत्तिए चेव। जाव वेमाणियाणं। दो काया पन्नत्ता, तंज़हा-तसकाए चेव, थावरकाए चेव। 1. कलणमित्यादि कलसत्वसंख्यनयोः कलनं काल इति भावे प्रत्ययो घ परिच्छेद इत्यर्थः, कल्यते वा परिच्छिद्यते वा यतोऽनेन वस्तु, अकर्तरि च कारके संज्ञायां घ, कलयंति वा परिच्छेदयंति वा समयादिपर्यायास्तामिति कालः तस्मिन् वा स्थितान् कलयंति, समयादिकलानां वा समूहः कालः। 2. अमरिश प्रयोग छ भाटे मारतानो मध्या२ छ. 3. मा १२५५३५ छ भाटे भने भनो मध्याहार छे. 4. मा लावाय छे.
- 83